නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
ආචාර්ය පූජ්‍ය මිරිස්‌සේ ධම්මික හිමි
'අස්‌සද්ධස්‌ස භික්‌ඛවෙ සද්ධා කථා, දුක් කථා, දුස්‌සීලස්‌ස සීල කථා දුක් කථා, අප්පස්‌සුතස්‌ස බාහුසච්චකථා, දුක් කථා, මච්ඡරියස්‌ස චාග කථා දුක් කථා, දුප්පඤ්ඤස්‌ස පඤ්Æ කථා දුක්‌කථා ති'
'මහණෙනි, ශ්‍රද්ධා රහිතයාට ශ්‍රද්ධාකථා දුෂ්කථාය. දුසිල් පුද්ගලයාට ශීල කථා දුෂ් කථාය. අල්පශ්‍රැත පුද්ගලයාට බහුශ්‍රැත බව පිළිබඳ කතා දුෂ්කථාය. මසුරු පුද්ගලයාට ත්‍යාග කථා දුෂ්කථාය. දුෂ්ප්‍රාඥ පුද්ගලයාට ප්‍රඥ කථා දුෂ්කථාය.'
ඉහත සඳහන් කරනු ලැබුවේ අංගුත්තර නිකායේ පඤ්චක නිපාතයෙහි, සතරවැනි පණ්‌ණාසකයේ සද්ධර්ම වර්ගයට අයත් දුක් කථා සූත්‍ර දේශනාවට අයත් ධර්ම කොට්‌ඨාසකුයි. දහම් මගේදී පුද්ගල නුවණ සහ එහි චර්යාවන් පිළිබඳව මනාවූ අවබෝධයක්‌ අවශ්‍යයි. පරීක්‌ෂාකාරී නුවණ හෙවත් සම්පඡඤ්ඤයෙන් යුතු සතිමන්ත අයෙක්‌ විය යුතු බව දැක්‌වෙයි. මෙම ශ්‍රාවකයා හෝ ශ්‍රාවිකාව ගිහි හෝ පැවිදි හෝ වේවා, කල්‍යාණවන්ත වූ සත්පුරුෂ ස්‌වභාවයෙන් සමන්නාතග වෙයි. මෙවිට මෙම සත්පුරුෂ, සතිමන්ත ශ්‍රාවකයා විසින් කුසල පක්‌ෂයේම රැඳී සිටිනු ලැබේ. මෙම සූත්‍ර දේශනාවෙන් පෙන්වා දෙන්නේද එවැනිම ධර්ම පර්යායෙකි. පුද්ගල ආශ්‍රයේදී නොමනා කථා හෙවත් දුෂ් කථාවෙන් බැහැරව සුන්දර කථාවම සුවසේ පිළිපදින නිරාමිෂ ප්‍රීතියෙන් යුතු දහම් මගකට උපකාර දහම් පෙළකි.
යම් කෙනෙක්, ශ්‍රද්ධාව නොමැති අයකුට ශ්‍රද්ධාවෙන් හෝ ශ්‍රද්ධාව පිළිබඳ කතා කරන්නේ නම්, එය දුෂ්කථාවක්‌ බවට පත්වෙයි. එයට හේතුව කුමක්‌ද? භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පැහැදිලි කොට දේශනා කරති.
'අස්‌සද්ධෝ භික්‌ඛවේ සද්ධා කථාය කච්ඡමානාය අභිසඡ්ජති, කුප්පති, ව්‍යාපඡ්ජති, පතිත්ථියති, කෝපඤ්ච, දෝසඤ්ච, අප්පච්චයං ච පාතු කරෝති. තං කිස්‌ස හේතු? තං හි සෝ භික්‌ඛවේ සද්ධාසම්පදං අත්තනි න සම්පස්‌සති. නච ලභති තතො නිදානං පීතිපාමුච්ඡං, තස්‌මා අස්‌සද්ධස්‌ස සද්ධා කථා දුක්‌කථා'.
'මහණෙනි, ශ්‍රද්ධා නැතියේ ශ්‍රද්ධා පිළිබඳව කථාව කරන විටම, කෝපයෙන් නැගෙයි. කිපෙයි. තරහවට පත්වෙයි. විරුද්ධව නැගී සිටියි. කෝපය, ද්වේෂය සහ නොසතුට ප්‍රකට කරයි. එයට හේතුව කුමක්‌ද? ශ්‍රද්ධා සම්පත්තිය තමා කෙරේ නොමැති බව දකින්නේය. ඒ නිසාම ප්‍රීති ප්‍රමෝදය නොලබන්නේය. ඒ නිසා අශ්‍රද්ධයාට ශ්‍රද්ධා කථාව, දුෂ්කථාව බවට පත්වෙයි.' ශ්‍රද්ධාව නම් තථාගත බුදුරජාණන් වහන්සේ කෙරේ අවබොධයෙන් ලබන ප්‍රසාද ලක්‌ෂණ ගුණයයි'. 'සද්ධෝ හෝති සද්දහති තථාගතස්‌ස බෝධිං, ඉතිපි සෝ භගවා අරහං...' ආදී ලෙසිනි. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මෙසේද අරහං නම් වන සේක, ආදී ලෙසින් නව අරහාදී බුදුගුණයන් අවබෝධයෙන් දකිමිනි. 'බෝධිය' නම් වූ චතුරාර්ය සත්‍ය දර්ම මාර්ගයට ප්‍රතිපදා මාර්ගය සකසා ගැනීමයි. එම සැදැහැති සිත හැකිතාක් දුරට රාගාදී කෙලෙසුන්ගෙන් බැහැරව පවතී. එම සිත සන්සුන්ය. සිත නිවන දහම් රසයෙන් පෝෂණය වීම නිසා ප්‍රමෝදය පවතී. ශ්‍රද්ධාව නැති පුද්ගලයාට එවැනි අත්දැකීමක්‌ නැත. ඔහුට හෝ ඇයට ඇත්තේ කෙලෙස්‌වලින් ලබන පාපී කසට රසය පමණකි. කැමැති රුවෙහි රාගයෙන් ඇලීලබන තාවකාලික වූ තුවාලයක්‌ කැසීමෙන් ලබන ස්‌වල්පවූ සුවයත්, අකමැති රුවෙහි ගැටීමෙන් ලබන දොම්නස්‌ සහගත ගැටීමෙන් යුතු ආවේගත් බඳු අත්දැකීම්ය. අපවිත්‍ර දැයෙහි සිටින පණුවාට එහි අපවිත්‍ර බව නොදැනෙන්නා සේ, මෙසේ අශ්‍රද්ධාවත් පුද්ගලයාට ශ්‍රද්ධාවෙහි ඇති සුවය නොදැන, අශ්‍රද්ධාවෙන් චිත්ත චෛතසිකම සුවය ලෙස දැනෙයි. හඟියි. ඒ අනුවම හැසිරෙයි.
'මහණෙනි, කුමක්‌ නිසා දුසිල්වත් පුද්ගලයාට සීල කථාව දුෂ්කථා වේද? දුෂ්සීලයා ශීල කතාව කරනු ලබත්ම කෝපයෙන් ආවේගයට පත්වෙයි. කිපෙයි. තරහවට පැමිණෙයි. විරුද්ධව නැඟී සිටියි. කෝපය, ද්වේෂය සහ නොසතුටම ප්‍රකට කරයි. ඒ කුමක්‌ නිසාද? එම සීල සම්ප්‍රදාව තමා කෙරේ නොදක්‌නේය. එම නිසා සීලය හේතුකොට ගෙන ප්‍රීති ප්‍රමෝදය නොලබන්නේය. ඒ නිසා දුසිල්වත් පුද්ගලයාට සීල කථාව දුෂ්කතා වෙයි.'
ශීලය නම් කායික සහ වාචසික සංවරයයි. සිල්වත් තැනැත්තා සිරිත්විරිත් දන්නේ වෙයි.ඒ අනුව ශික්‌ෂණය ලැබුවෙක්‌ වෙයි. කුඩා අණු කුඩා වරදෙහි පවා අවබෝධයෙන් යුතු බිය ඇති අයෙක්‌ වෙයි. එවැනි සිල්වත් බවක්‌ නැති, පස්‌පව් හා දස අකුසල් කරන, පාපයෙහි ලඡ්ජා බිය නැති, දුස්‌සීල තැනැත්තාට සීලය ගැන පැවැසීම 'වහ කදුරු', 'නයාට අඳුකොළ' වැනි විය හැකිය. බොහෝ පාපී පුද්ගයෝ සිල්වත් උතුමන්ට නිගරු කරන්නේ එබැවිනි. එවැන්නෝ සිල්වත් බව හෙවත් 'හැදුණු බව', සංවරය, ශික්‌ෂණය දෙස දකින්නේ 'මෝඩ බයාදු, ඔතෑනි, අකර්මණ්‍ය' බවක්‌ ලෙසය.
තුන්වැනුව භාග්‍යවතුන් වහනසේ දේශනා කරති. 'මහණෙනි, කවර හෙයින් අල්පශ්‍රැතයාට බහුශ්‍රැතයා පිළිබඳ කථාව දුෂ්කථා වේද? මහණෙනි, අල්පශ්‍රැතයා, බහුශ්‍රැතභාවය පිළිබඳ කථාව කරණු ලබත්ම කෝපයෙන් නැඟී සිටියි. කිපෙයි. තරහවට පත්වෙයි. දැඩිව නැගී සිටියි. කෝපය හා ද්වේෂය සමඟ නොසතුට ප්‍රකට කරයි. ඒ කුමක්‌ නිසාද? මෙම පුද්ගලයා ශ්‍රැත සම්පදාව තමා කෙරේ නොදක්‌නේය. ඒ නිසා ඔහු හෝ අය ප්‍රීති ප්‍රමෝදය නොලබන්නේය. ඒ නිසාම අල්පශ්‍රැතයාට බහුශ්‍රැත කථාව දුෂ්කථාවක්‌ බවට පත්වෙයි.
ශ්‍රැතවත් පුද්ගලයාගේ ස්‌වභාවය කුමක්‌ද? ශ්‍රැතවත් (බොහෝ ඇසූ පිරූ තැනැත්තා) ශ්‍රාවකයා ශ්‍රැතධර වූයේ, මුල, මැද, අග නම් තුන්තැනම යහපත්වූ සම්පූර්ණ වූ ධර්ම රසයෙන් පිරුණු යම් දහම් කොටසක්‌ මාර්ග බ්‍රහ්මචරියාවම මතුකරන්නේනම්, එබඳු ධර්මයෝම ඔහු හෝ ඇය විසින් අසනු ලැබේ. සිතෙහි දරාගෙන සිටියි. වචනයෙන් පුරුදු කරනු ලැබෙයි. සිතෙන් විමසනු ලැබෙයි. විදර්ශනා නුවණින්ම දකිනු ලැබෙයි. මෙවැනි මඟක්‌ ඇති කථාවක්‌, ධර්ම සුවයක්‌ නොලදසිතක්‌ ඇත්තාට ගෝචර නොවෙයි. එම පුද්ගලයා හසුවී සිටින්නේ පඤ්ඤ නීවරණ ධර්මයන්ටය. යම් පුද්ගලයන්ට බහුශ්‍රැත කථාව ඇසෙන විට නිදිමත අලසකම ඇතිවන්නේ එබැවිනි.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ නැවතත් දේශනා කරති. මහණෙනි, කුමක්‌ නිසා මසුරු පුද්ගලයා හට ත්‍යාග කථාව දුෂ්කථාව වේද? මසුරාට ත්‍යාග කථාව තරත්ම කෝපයෙන් ආවේගයට පත්වෙයි. කිපෙයි. තරහගනියි. දැඩිව විරුද්ධ නැගී සිටී.කෝපය හා ද්වේෂය පෙන්නුම් කරයි. නොසතුට මතු කරයි. ඒ කුමක්‌ නිසාද? මසුරු පුද්ගලයා ත්‍යාග සම්ප්‍රදා තමා කෙරේ නොදකින්නේය. ඒ හේතුකොටගෙන ප්‍රීති ප්‍රමෝදය නොලබන්නේය. ඒ නිසා මසුරු පුද්ගලයාට ත්‍යාග කථාව දුෂ්කථාව වෙයි. ත්‍යාගී පුද්ගලයාගේ ස්‌වභාවය කෙසේද? ත්‍යාගවන්තයා, මසුරුමල ඇති සිතින් මිදී, දෙන්නට සේදූ, අත් ඇතිව පිදීමෙහි ඇලුනේ, ඉල්ලන්නට නිසි වූයේ, පරීක්‌ෂාකාරීව සිහිනුවණින් විමසා බලා දන්දෙමින් වාසය කරයි. මෙවැනි පරිචයක්‌ නොමැති මසුරු පුද්ගලයාට දීම දානය, පරිත්‍යාගය යහපත් කථාවක්‌ වන්නේ නැත. ඔහුට සිතෙන්නේ ඔහුගේ ධනය නැතිවෙන මගක්‌ හෝ කථාවක්‌ ලෙසය.
මහණෙනි, කුමක්‌ නිසා දුෂ්ප්‍රාඥයාට ප්‍රඥ කථාව දුෂ් කථා වේද? දුෂ්ප්‍රඥ පුද්ගලයා ප්‍රඥ කථා කරනු ලබත්ම ආවේගයට පත්වෙයි. කිපෙයි. තරහවට පත්වෙයි. දැඩිව නැගී සිටී. කෝපය, ද්වේෂය හා නොසතුට ප්‍රකට කරයි. ඒ කුමක්‌ නිසාද? මෙම පුද්ගලයා ප්‍රඥ සම්ප්‍රදාය තමා කෙරේ නොදකින්නේය. ඒ හේතුකොටගෙන ප්‍රීති ප්‍රමෝදය නොලබන්නේය. ඒ නිසාම දුෂ්ප්‍රඥයාට ප්‍රඥ කථාව දුෂ්කථාවෙයි.
ප්‍රඥ කථාව වන්නේ දුක් ක්‌ෂයවීමට යන කෙලෙස්‌ සංසිඳවීම ඇසුරු කොට, පවත්නා ස්‌කන්ධයන්ගේ හටගැනීම නැති කරීමට සමත් ආර්ය ප්‍රඥවයි. (අරිය සාවකො පඤ්ඤවා හෝති, උදයත්ථගාමිනියා පඤ්ඤාය සමන්නාගතො අරියාය, නිබ්බේධිකාය, සම්මා දුක්‌ඛක්‌ඛය ගාමිනියා). මෙවැනි ප්‍රඥ කථාවක්‌, මෙවැනි අවබෝධයක්‌ නැති හෝ අවබෝධයකට කැමැත්තක්‌ ඇති දුෂ්ප්‍රඥයාට එපාවෙයි. එහිදී ඔහු හෝ ඇය අකමැති වෙයි.
පුද්ගලයන් පස්‌ දෙනකුගේ කථා පුද්ගලයන් පස්‌ දෙනකුට සුකථා (යහපත්) කථාවෙයි. සැදැහැතියාට ශ්‍රද්ධා කථාව සුකථාවෙකි. සිල්වතාට සීල කථාවද, බහුශ්‍රැතයාට බහුශ්‍රැත කථාවද, ත්‍යාගියාට ත්‍යාග කථාවද, ප්‍රඥවන්තයාට ප්‍රඥ කථාවද, සුකථා වෙති. මෙහිදී මෙම යහපත් පුද්ගලයෝ ආවේග පිට නොකරත්. නොකිපෙති. තරහ නොගනියි. දැඩිව නැගී නොසිටී. කෝපය ද්වේෂය හා නොසතුට පළ නොකරයි. ඒ කුමක්‌ නිසාද? යහපත් පුද්ගලයෝ තමන් වෙත එම ගුණ තිබෙන බව දැකගන්නෝය. ඒ නිසා ප්‍රීති ප්‍රමෝදය ලබන්නෝය. ඒ නිසාම එම කථා එම සත්පුරුෂයන්ට සුකථා (යහපත්) කථාවෙයි. ඔබත් මෙම පඤ්චවිධ ගුණයන්ගෙන් සමන්නාගත කල්‍යාණවන්ත ආර්ය ශ්‍රාවක ශ්‍රාවිකා පෙළට එකතු වෙන්න. ඔබටද ආර්ය දහමින්, ලබන ආර්ය ධනයට හිමිකම් ඇතිව දහමින් ලද ප්‍රීති ප්‍රමෝදයෙන් සැනහී චතුසච්ච අවබෝධයට මඟ සලසා ගත හැකිවනු ඇත.
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
