නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
කකුසඳ කෝනාගම බුදුහිමියන්
හමු නොවුණිද මට කාශ්‍යප මුණිඳුන්
මුණ ගැසේවිදෝ මෛත්‍රී සමිඳුන්
වහා එතෙර වෙමු ගෞතම සසුනින්
අපි ඉක්‌මන් කරමු. නොරැවටෙමු. මෛත්‍රී බුදුපියාණෝ අපට මුණ ගැසේවිදොa කියලා කවුද දන්නෙ? මනුෂ්‍යයෙක්‌ දෙවියෙක්‌ හෝ බ්‍රහ්මයෙක්‌ වත් වෙන්නම එපායෑ මෛත්‍රී බුදුන් සරණ යන්නනම්. අචින්ත්‍ය ධර්මතාවක්‌ වන කර්ම ප්‍රතිවිපාකයෝ තමන්කැමැති ආකාරයට නොලැබෙන බව දන්නවානේ. එසේ නම් මෛත්‍රී බුදුපියාණන්ගේ හමුවීමත් මට නම් සැක සහිතයි. අවුරුද්දකට එක්‌ වතාවක්‌ පමණක් මතුපිටට පැමිණෙන කන කැස්‌බෑවා සඳ ඇති රැයක විය සිදුරෙන් ආකාසය දෙස බලනා විලාසයේ ඇති දුර්ලභභාවය ගැනු අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැනේ. කවදා... සඳ දකියිද?
අපි නම් හරිම වාසනාවන්තයි. මෛත්‍රී බුදුන් ප්‍රාර්ථනා කරමින් හිඳීමට කිසිම හේතුවක්‌ නැහැ.
ඇයි ඒ..? අපිට ගොඩ යන්න ගෞතම බුදු සසුන හමුවෙලා තියෙනවා. ඉතින් ඇයි බලාගෙන ඉන්නෙ. වහා එතෙර වෙමු නේද? බුද්ධ කාලයක මනුසත් බව ඇතුළුÊක්‌ෂණ සම්පත්තියත් සමග උපත ලැබූ අපි අඳුරේ අතපතගාමින් මොනවද මේ සොයන්නේ? අවශ්‍ය කරන සියලුම සම්පත් තමා ළඟම තබාගෙන මෛත්‍රී බුදුන් මුණගැසෙන තුරා බලාගෙන ඉන්න තරම් අඥන වෙලා. මෛත්‍රී බුදුන්ගේ කාලයේත් අද වගේම අනාගත බලාපොරොත්තු තබාගෙන මෙලෙසම කාලය කා දමාවි. මහා භද්‍ර කල්පයක්‌ නිකරුනේ ගෙවිලා යයි. නුවණක්‌කාරම වැඩේ තමයි ලැබුණු මොහොතේ ගොඩයන එක. වහා අවදි වන්න. මේ ගෞතම බුදුන්ගේ කාලයයි.
ත්‍රිවිධ රත්නය ලෝකෝත්තරව සරණ ගියොත්නේ නොසෙල්වෙන ඉන්ද්‍ර‚ලයක්‌ සේ ශ්‍රද්ධාව අචලභාවයට පත්වන්නේ. ඒ කුමක්‌ද? බුදුකෙනෙක්‌ පහළ වුණා කියන්නෙ ත්‍රිවිධ රත්නයම පහළ වුණ බවනේ. ත්‍රිවිධරත්නය ලෝකෝත්තරව සරණ යන්න ඕනනේ, දුකෙන් නිදහස් වෙන්න නම්.
ඔබ දන්නවාද ලෝකෝත්තර සරණ යාම ලෞකික සරණ යාම කියා ද්වයක්‌ තිබෙන බව? වටිනා මේ මොහොත ගැන නොසලකා අනාගත බලාපොරොත්තු ගොන්නක්‌ කරේ තබාගෙන කරන ලෞකික සරණ යාම තමයි අද සිත් සතන් තුළ පවතින්නේ. දහම තියෙන්නේ ඒ අනුව ධම්මානු ධම්ම ප්‍රතිපදාවේ හැසිරෙන්නනේ. කිය කියා ඉන්න පමණක් නොවෙයි.
ත්‍රිපිටකය පරිශීලනය කරමින් ත්‍රිපිටකාරූඪ සත්‍ය ධර්මය දැනගත්තාම, ලස්‌සන වටිනා ධර්ම දේශනා පවත්වන්න, වැදගත් අර්ථවත් ගාම්භීර ධර්ම සාකච්ඡා පවත්වන්න, ලෝකයේ ස්‌වභාවික ශාස්‌ත්‍රානුකූල සැලැස්‌ම වන චිත්ත, චෛතසික, රූප, නිබ්බාන යන පරමාර්ථයෝ පදනම් කරගත් අභිධර්මය පිළිබඳව ගාම්භීර සත්‍ය වාර්තා ඉදිරිපත් කිරීමට, පුළුවන් බව නම් ඇත්තම ඇත්තයි. හැබැයි ඒ දැනුම හා උගත්කම පමණමයි. අවබෝධය නම් නොවේමයි, ඒ ලෞකික සරණාගමනයයි.
නිවන් දකින්න නම් බැහැ එලෙස. නිවීමට නම් ඒ දැනගත්ත දහම දැකගන්න, අවබෝධ කරගන්නම ඕන. අවබෝධ වන්නේ විදසුන් වැඩීමෙන්මයි. ඒ තමයි ලෝකෝත්තර සරණාගමනය. සමාධියෙන් ඇතිකරගත්ත උපේක්‌ෂා සහගත මධ්‍යස්‌ථ සිතකින් ප්‍රතිපත්තියේ යෙදෙමින්, ධර්මය සිතට කාවද්දන්න ඕනෑ නේද? එලෙසයි ත්‍රිවිධ රත්නය ලෝකෝත්තරව සරණයන්නේ.
ඉතින් අත්‍යවශ්‍යම කාරණය වන්නේ වරාත හෙවත් භාවනා කිරීම තුළින් දහමෙ හැසිරිලා සත්‍ය දැක ගැනීම වන ලෝකෝත්තර සරණාගමනයම බව දැනගන්න ඔබ. ශ්‍රද්ධාවේ අචලභාවය කියන්නේ එයයි. ආයේ නම් අපාගාමී වන්නේ නැහැ. කුමන ප්‍රීතියක්‌ද? කුමන සතුටක්‌ද? එහෙමයි ප්‍රීති සම්බො-ජංගය ඇතිවන්නේ. තමා අසා දැනගත් දේ ක්‍රියාවට නංවා දැකගන්න ඕනෑ. එතකොටයි නිවන් දකින්න හැකි වන්නේ.
දහම අද මතුවෙලා තියෙනවාලු. මගඵල නිවන හෙවත් පරමාර්ථය මතුවෙලා තියෙනවලු. කිසිම චකිතයකින්, බියකින් තොරව කියන හැටි කියලා ඔබ කියාවි. හා... හා... හිනාවෙන්න එපා. සත්‍ය දර්ශනය දරන අයට නිගරු කිරීමේ අකුසලය හේතුවෙන් ඔබට කර්මාවරයෝ ඇතිවෙලා සත්‍ය දැක නිවී සැනසෙන මඟ ඇහිරෙනවා.
සත්‍ය මතුවන කාලවලදී එක්‌ පිරිසක්‌ ඇත්ත දැක මහත්ඵල මහානිසංස හිමිකරගන්නවා වගේම තවත් පිරිසක්‌ මාර්ගඵලලාභීන්ට නිගරු කිරීමේ භයානක අකුසලය ඇති කරගන්නා ආකාරයයි ඒ. බිය නොවන්න. ඒ අයගෙන් සමාව අයෑදීමෙන් ඔබට ඒ කර්මයෙන් නම් ගැලවිය හැකියි. එයයි ස්‌වභාවදහම. ඒ නිසා නුවණක්‌කාර වන්න.
කියන්න, මා මිතුරු සුළඟේ පොත පත කියවා හෝ අසා දැනගත්ත දහම කිය කියා දම් රස විඳ වි¹ ඉන්න විතරමද අපිට දහම තියෙන්නේ? අවබෝධ කරගන්න නොවේද? විඳිනවා කියන්නේ තණ්‌හාවනේ. තණ්‌හාව ජායිතෝ ශෝකෝ... තණ්‌හාව ජායතී භයං... අපි කොපමණ කාලයක් අහගෙන හිටියද? කොපමණ දේවල් දන්නවාද? ඒත් කවදාද අපි සසරින් එතෙරවන්නේ. මෙච්චර බණ කියන, බණ අහන රටක්‌ නම් වෙන නැහැ. ඒත් මොකද මේ වෙලා තියෙන්නේ? ඇයි මෙතරම් දූෂණ? යනුවෙන් පවසන දේශනාද නිතරම ශ්‍රවණය වෙනවා තමයි. මටද මෙය ලොකු ප්‍රශ්නයක්‌ සුළඟේ.
ඇත්තටම මොකද අපට මේ වෙලාතියෙන්නේ? අහගන්නකෝ සුළඟේ, දැනුමෙන් සිදුවන්නේ තාවකාලික සංවරය පමණයිනේ. ඒකයි කොපමණ ඇහුවත් නොරඳන්නේ.වැටහුණා නේද? සිත් සතන් සකස්‌ කිරීම නම් බොහොම අමාරුයි. ඒත් ඉතින් මුලින්ම කය, වචනය සංවර වෙලා තියෙන්න එපායෑ. සීලයේ පිහිටුවාම තමයි සිතසමාධි ගත කරගතහැකි වන්නේ. සමාධියෙන් උපරිමයටම යන්නත් එපායෑ, ඇත්ත දැකගන්න නම්. අපි ළඟ තියෙන අස්‌ථිර වූ සීලය ආර්ය කාන්ත සීලය බවට පත්වන්නේ කවදාද?
ඇත්ත පෙනෙන විටයි සිත් සතන් දමනය වන්නෙ. කොයි දේ කරන්නටත් පන්සිල් සුරකින්නම ඕනෑනේ. සමාධියේ උපරිමය වන්නේ සතර වන ධ්‍යානයයි. මේවා කාලයක් තිස්‌සේ යටපත්වෙලා තිබුණා මිසක නොකළ හැකි දේවල් කියා සිතන්න නම් එපා.
ළඟකර ගත නොහැකි දේ ගැන බුදුසමිඳු පවසනු නොවේ. මම නම් දකින්නේ මෙච්චර බණ අහන අපිට වැරදුණ තැන ඔතනයි කියල. කුමක්‌ද? මුලින්ම සමාධි අවුල. සමාධියෙන් ඇතිකරගත්ත උපේක්‌ෂා සහගත මධ්‍යස්‌ථ බව ඕනෑනේ ධර්මය සිතට කාවද්දන්න නම්. වැටහුණා නේද? පුහුදුන් ලෝකයේ අචල දේවල් නැහැ.
තාවකාලික සංවරයක්‌ තියෙන්න ඕන තමයි. ඒ මුල පමණයිනේ.මුල මෙන්ම මැදද අගද යහපත් වෙන්න ඕනෑ කියනවානේ බුදුපියාණෝ. මුල චලනය වුණාට අග නොසෙල්වේ. ඒ නිසා අග දකිනු, ලොවෙන් එතෙර අචලය. ඒ නිවනය.
අද උතුම් පිරිසක්‌ මහා වනයේ බවුන් වඩනවා. ඒ අය නිදහසේ බුදුපියාණන්ගේ දහමේ හැසිරෙනවා. කවරදා හෝ සත්‍ය වටහාගත් පසුව කියාවි 'පිරිසිදුය මඟ අවදි වනු මැන ලොවම රහසකි. නොරැවටෙනු මැන' කියා. එය දහමේ තිබෙන වටිනා ගුණාංගයක්‌. සත්‍ය දැකගත්තාම එන්න දහම දැකගන්න, ඇවිත් බලන්න, ක්‍රියාකාරී වන්න. ඒහි පස්‌සිකෝ කියල ඒ අය අපිට කියාවි. ඒ දැන් නම් ඉතින් බලාන හිටිය හොඳටම ඇති.
තමන්ට දහම හමුවුණා නම් ඒ බව සඟවාගෙන හිඳීම බුදුපියාණන්ට කරන බලවත් අගෞරවයක්‌ ලෙසයි මම නම් දකින්නේ. තමා නිවැරැදි මඟෙන් නිසි තැනට සම්ප්‍රාප්ත වෙලා අනිත් අයට ඇත්ත නොකියා එය සඟවා ගන්නවා නම් එයයි ගුණමකු බව කියන්නෙ.
කරන විඳින, කෙනකු නොමැතිව ස්‌වභාවධර්මයේ සිදුවන ස්‌වභාවික ක්‍රියාවලිය වන ක්‍රියාව සහ විඳීම නමැති මහා පුදුමාකාර සිදුවීම් මාලාව දැකබලා ගැනීම තමයි බුද්ධ දර්ශනය කියන්නෙ.
එය ඉතා පිරිසිදු ලෝක ස්‌වභාවධර්මතාවයි. හේතුවක්‌ නිසා ඵලයක්‌ ඇතවනාකාරයත්, හේතුව නැති වූ විට ඵලය නැතිවෙලා යන ආකාරයත්, පෙන්වා දෙමින් ලොව රහස හෙළිකරයි බුදුදහම.
සජීවි බල වේගයක්‌ වන බුදුදහම ක්‍රියාකාරී ප්‍රතිපත්තියේ යෙදීමෙන් පමණක් වටහාගත හැකියි. යථාර්ථය දැකගෙන නිවෙන්න හැකි වන්නේ අජීවි උපදෙස්‌ වට්‌ටෝරුවකින් නම් නොවෙයි. වට්‌ටෝරුවේ ඇති බේත් ටික සොයාගන්න ඕන මුලින්ම. ප්‍රතිපල ලැබෙනවා නම් කොතනින් බේත් ලබාගත්තත් කම් නැත. හැබැයි පිළියෙළ කර වළඳන්න ඕන නම් තමන්මයි. බුදුදහම ඇදහිලි මාර්ගයක්‌ නම් නොවේ. අතත දීපා විහරත, තමාම අවබෝධ කළ යුතු මාර්ගයක්‌. නැවත හිස ඔසවා තිබෙන සත්‍ය දකින ක්‍රමවේදය සිත් සතන් තුළට නිවැරැදිව ගලා ගියහොත් යළිත් ධර්මද්වීපයෙන් දහම් සුවඳ හමායාවී...!
කම්මට්‌ඨාචාරිනී, පද්මාවෝ රාජපක්‌ෂ,
¤☸¤══════¤☸¤☸¤══════¤☸¤
