සියලු බැඳීම් වලින් නිදහස් වූ උතුම් භික්‍ෂු ජීවිතයට ඇතුළත්වීමට ලැබීම මහත් වූ භාග්‍යයකි. තථාගතයන් වහන්සේගේ ශ්‍රාවක සංඝරත්නය සිල්වත්ය. “සහොහි දුස්සීලො නාම නත්ථි” දුශ්ශීල සංඝයා නැති බව දක්‍ෂිණ විභංග සූත්‍ර අටුවාවෙහි දක්වා තිබේ. යමෙක් දුශ්ශීල නම් ඔහු සංඝරත්නයට අයත් නැත.

Preview

ධර්මය අවබෝධ කිරීමට ඇති බාධා මොනවාද?

වල්පොල ගෝතම හිමි

තථාගතයන් වහන්සේගේ බුද්ධ ශාසනය අපට මේ ලැබුන වෙලාවේ, අප උන්වහන්සේගේ ධර්මය අවබෝධ කරන්න බුද්ධියත් මුණ ගැසුණ වෙලාවේ මේ ධර්මයෙන් ප්‍රයෝජන ගන්නා ආකාරයට හිතන්න පුරුදු වෙන්න ඕන. සමහර කෙනෙකුට බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මය අවබෝධ කරනවා කියන එක ගැන සැක කරමින් සිතනවා මේ කාලයේ ඒ දේ කරන්න පුලුවන්ද? දන්නේ නැහැ කියා. එසේනම් හිතනවානම් ඔබ මේ කාරණය ගැන සිතන්න.
අපට බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා වදාළා ධර්මය අවබෝධ කළ නොහැකි අවස්ථා අටක් තිබෙන බව. ඒ අවස්ථා අට තුළ කෙනෙකුට මේ ශාසනයෙන් ප්‍රතිඵල ලබා ගන්න බැහැ. ඒ තමා 1) බුද්ධ ශාසනයක් තිබෙන කලෙක, ධර්මය පැතිරුණ කාලයක කෙනෙක් නිරයේ ඉපදිලා නම්, 2). කෙනෙක් තිරිසන් ලෝකයේ ඉපදිලානම්, 3) පේ‍්‍රත ලෝකයේ ඉපදිලානම්, 4) ඒ වගේම සුගති ලොවක් වුවත් අසංඤ්ඤ සත්ව ලෝකවල ඉපදිලානම්. (අසංඤ්ඤ කියන්නේ සංඤා නැහැ. හඳුනා ගැනීමක් නැහැ. ධර්මය ඇසුණත් හඳුනාගන්න බැහැ) 5). බුදුරජාණන් වහන්සේ ධර්මය අසන්න ලැබෙනවා. නමුත් ඒ මනුස්සයා මන්ද බුද්ධිකයි. ඔහුට මේ ධර්මයෙන් ප්‍රතිඵල ගන්න බැහැ. 6) මනුස්ස ලෝකයේ ඉපදිලා ඉන්නවා. ධර්මයත් ඇසෙනවා. නමුත් ඒ ධර්මය පිළිගන්න කැමැති නැහැ. දැඩි දෘෂ්ඨිවල ඉන්නවා. ධර්මයට කැමැති නැහැ. කීකරු නැහැ. 7) බුදුරජාණ වහන්සේ ගේ ධර්මය ඇසෙනවා. කෙනෙක් ඒ යුගයේම මනුස්ස ලෝකයේ ඉපදිලා ඉන්නවා. නමුත් ඔහු ඉන්නේ ධර්මය නො ඇසෙන පැත්තක. 8) බුදුරජාණන් වහන්සේ නමක් ලෝකයට පහළවෙලා නැති කාලයක අබුද්ධෝපත්ති කාලයක කෙනෙක් මනුස්ස ලෝකයේ ඉපදෙනවා. ඔහු බුද්ධ ශාසනයක් ගැන අසා නැහැ. දන්නෙත් නැහැ. ඔහුටත් මේ අවස්ථාව අහිමියි.
එහෙනම් දැන් මේ අවස්ථා අටෙන්ම අප නිදහස්. මේ ධර්මයෙන් ප්‍රතිඵල ගන්න බැරි අවස්ථා අටක් තිබෙනවා කියා වදාළා නම්, ඒ අටට අප අයත් නැත්නම්, අපට සැක උපදවාගන්න ඕන නැහැ. මේ ධර්මය අපට අවබෝධ කරන්න පුලුවන්ද? බැරිවෙයිද? කියා. මේ අටට අමතරව තවත් අවස්ථාවක් තිබෙනවානම් උන්වහන්සේ ඒකත් මේ ගොඩට දානවා. එසේනම් මේක හතක් කියන්නත් බැහැ. නවයක් කියන්නත් බැහැ. අප උන්වහන්සේ ගැන ශ්‍රද්ධාවට නො පැමිණ අපට සිතෙන දේ කියමින් අපට තවම පාරමිතා සම්පූර්ණ වී නැහැ ආදී දේ මේ අතරට දානවානම් එය අප වරදවා ගැනීමක් මිස උන්වහන්සේගේ වරදක් නොවේ.
පාරමිතා අවශ්‍යයි සම්බුද්ධත්වයට පත්වෙන්න. පාරමිතා අවශ්‍යයි මහරහතන් වහන්සේ නමක් වෙන්න. පාරමිතා අවශ්‍යයි අග්‍ර ශ්‍රාවකයන් ලෙස බුදුරජාණන් වහන්සේ ළඟ වැඩ ඉන්න. පාරමිතා අවශ්‍යයි උපස්ථායක ස්වාමින් වහන්සේ වෙන්න. පාරමිතා අවශ්‍යයි බෝසතාණන් වහන්සේගේ අම්මා, තාත්තා දරුවා, බිරිඳ වෙන්න. නමුත් අනෙක් හැම දෙනාටම පාරමිතා අත්‍යවශ්‍යයි කියා බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා නැහැ.
එයට හේතුව උන්වහන්සේ අවබෝධ කළේ චතුරාර්ය සත්‍ය මිසක් වෙන දෙයක් නොවේ. මේ චතුරාර්ය සත්‍යය තුළ තිබෙන්නේ 1) දුක, 2) දුකට හේතුව, 3) ඒ හේතුව සම්පූර්ණයෙන් නැති කරන්න පුලුවන් කියන දේ, 4) දුක නැති කරන්න තිබෙන මාර්ගය. ඒවාට අවශ්‍ය පාරමිතා නොවේ. හතරවන ආර්ය සත්‍යය තුළ තිබෙන්නේ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය යි. මේ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය වඩන්න බුද්ධිමත් ඔබට මේ යුගයේ පුළුවන්ද බැරිද කියන දේ ගැන ඔබට සංෂික්තව කියා දෙන්නම්.
අද දවසේ අපට බුදුරජාණන් වහන්සේ චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය අවබෝධ කරන්න නම් හොඳට කන ඇසෙන, අපට හොඳට ඇස් පෙනෙන, අපට මේ කියාදෙන ධර්මය තේරුම් ගන්න පුළුවන්කම තිබෙන අපට.මේ දේ වඩන්නත් පුළුවන්. ඔබ හිතන්න පළමු ආර්ය සත්‍ය වන දුක්ඛ ආර්ය සත්‍ය පිළිබඳව. උන්වහන්සේ දුක ගැන විවිධ ආකාරයට පෙන්වූවා. ඊළඟට වදාළා ‘සංඛිත්තේන පඤ්චුපාදනක්ඛන්ධා දුක්ඛා’ හකුලුවා ගත්තොත් මේ හැම දුකක්ම කාරණා පහකට අයිතියි. ඒ තමා රූප උපාධානස්ඛන්ධය, වේදනා උපාධානස්ඛන්ධය, සංඤා උපාධානස්ඛන්ධය, සංකාර උපාධානස්ඛන්ධය, විඤ්ඤාණ උපාධානස්ඛන්ධය. දුක , දුක කියා අප කථා කරන සියලුම දේ මේ පංච උපාධානස්ඛන්ධයටයි අයිති. අපි සිතමු යම් පොතක පිටුව පිටුව ගැන අප කථා කරනවා. මේ පිටුවේ මෙහෙම තිබෙනවා, මේ පිටුවේ මෙහෙම තිබෙනවා කියා. ඒ පිටු ටික සියල්ලම වහල පොත වශයෙන් ගත්තොත් පොතක් ලෙස අපට පෙන්වන්න පුලුවන්. පොතක් ලෙස කථා කරන්න පුලුවන්. නමුත් ඒ පොත ඇතුළේ පිටුවෙන් පිටුව වෙන් වෙන් වශයෙන් තිබෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ මේ ලෝකයේ අප දුක, දුක කියමින් කථාකරන සියල්ලම පොත්වල පිටුනම් ඒක හකුලුවා ගත්විට පොතක් කිව්වා වගේ සියලුම දුක් හකුළුවා ගත්තම පංච උපාධානස්ඛන්ධය කියා වදාළා. මේ පංච උපාධානස්ඛන්ධය කියන දේ අප ගොඩාක් දෙනා තේරුම් අරගෙන තිබෙන්නේ එක් එක් ආකාරයට. නමුත් අප තේරුම් ගන්න ආකාරය නොවේ වැදගත් වන්නේ. මෙය අවබෝධ කරන්න නම් බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ දේ ඒ ලෙසම ඉගෙන ගන්න ඕන. උන්වහන්සේ වදාළා පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා කියන විට රූපය පළමු උපාධානස්ඛන්ධය සම්පූර්ණ වාක්‍යයම වචන තුනකට කඩන්න පුලුවන්. රූප – උපාධානස් – ඛන්ධය, වේදනා – උපාධානස් – ඛන්ධය, සංඤා – උපාධානස් – ඛන්ධය, සංකාර– උපාධානස් – ඛන්ධය, විඤ්ඤාණ- උපාධානස්- ඛන්ධය මේ කාරණා පහේම වචන තුන ගානේ කථා කරපුවා.
මෙහිදී බුදුන් වහන්සේ වදාළා රූපය කියන්නේ සතරමහ ධාතුන් සතරමහ ධාතුන්ගෙන් හට ගත් දේයි. පොළවට පස්වන හැම දෙයක්ම පඨවි - ජලයේ දියවන දේ, ආපෝ - සුළඟේ හමන දේ, වායෝ - උණුසුමෙන් තිබිල නිවී යන ස්වභාවයෙන් ඇති දේ තේජෝ කියා හඳුන්වනවා. සෑම තැනකම පඨවි, ආපෝ, තේජෝ, වායෝ කියන හතරේම එකතුවට කියන නම තමා රූපය. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මේ සංවිඤ්ඤාන කය පමණක් නොවේ ආධ්‍යාත්මික හෝ වේවා, බාහිර හෝ වේවා රූප තිබෙනවා. ආධ්‍යාත්මික රූප කියන්නේ තමා යැයි සළකන කෙස්, ලොම්. නිය, අත් ආදි ටික. බාහිර රූප යැයි වදාළේ බාහිර ටික. මේ රූප සියල්ලම බාහිරව තිබුණට අප මේ රූප සියල්ලම දැන ගන්නේ නාම මාත්‍රයක් තුළ ඉඳළයි. මේ සම්බන්ධව ‘ආනන්ද’ කියන සූත්‍රයේදී මන්තානිපුත්ත ස්වාමින් වහන්සේ මෙසේ උපමාවකින් වදාළා, මේ ලෝකයේ බාහිර දේ තමාට අරමුණක් ලෙස එන්නේ කණ්නාඩියක පිළිබිඹුවක් වගේ කියා.
කණ්නාඩියට ඉදිරිපස පිළිබිඹු වෙනවා. යමක් දුටු විට අපට හිතෙනවා මෙය කණ්නාඩිය ඉදිරියේ තිබෙන දේමයි කියා. ඔබ හිතන්න යම් ඇඳුමක් කණ්නාඩිය ඉදිරියේ කෙනෙක් බලනවා. එවිට අපට සිතෙනවා මේ කණ්නාඩියෙන් පිළිබිඹු වන්නේ ඒ ඇඳුම කියා. ඒ ඇඳුම රුපියල් 300 ක් නම් කණ්නාඩිය තුළ පිළිබිඹුවන ඇඳුමේ මිල කීයද? එහෙනම් පේනවා ඒ ඇඳුම නොවේ ඒ තිබෙන්නේ. අර ඇඳුමේ කණ්නාඩිය තුළ තිබෙන්නේ නිකම්ම ඡායාවක් පිළිබිඹුවක් වීමයි. අපේ ඇඳුම අතින් අල්ලන්න පුළුවන්. නමුත් පිළිබිඹු වන දේ අල්ලන්න බැහැ. මේක තියාගන්න පුළුවන්. පිළිබිඹුව තියාගන්න බැහැ. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මේ ලෝකයේ සියලුම රූප අපට දැකගන්න ලැබෙන්නේ මේ ආකාරයට. බාහිර දේ අරමුණක් ලෙස පමණයි අපට ලැබෙන්නේ. අප තුළත් තිබෙනවා කණ්නාඩියක්. ඒ කණ්නාඩියට තමා බාහිර රූපයේ පිළිබිඹුව ලැබෙන්නේ. අප තුළ තිබෙන කණ්නාඩිය තමා සිත. ඇසෙන දකින දේ පිළිබිඹුව වැටෙනවා, පිළිබිඹු වන සිතට. සිත නැමැති කණ්නාඩියට ලැබෙන පිළිබිඹුව බාහිර රූප ලෙසම ගන්නවා. ඔබ ඉදිරියේ තිබෙන සියලු දේ ඔබගේ සිතට එක අරමුණක් පමණයි. කණ්නාඩියට ලැබෙන ඡායා ටිකත් පමණයි. ඒ විදිහටම මේ ලෝකයේ යම් ශබ්දයක් තිබෙනවා නම් ශබ්දය මතු වෙන්නේත් සතරමහ ධාතුන්ගේ රූපයකින්. අප යම් දෙයකට අතින් තට්ටු කළ විට යම් ශබ්දයක් එනවා. ඒ ශබ්දය සතරමහ ධාතුන්ගෙන් හටගත් යම් භාණ්ඩයක ගැටීමක් නිසා හටගත් ශබ්දයක්. මේ වගේ නාසයට දැනෙන ගඳ - සුවඳ, දිවට දැනෙන රස, කයට දැනෙන පහස, සතර මහ ධාතුන්ගෙන් හට ගත් රූපයකින් හටගත් දේ. අරමුණු පමණක් සිතේ හට ගන්නවා.
එහෙනම් හැම රූපයක්ම රූපයක් ලෙස දැනගන්නේ මනසේ ක්‍රියාකාරීත්වයක් තිබෙන නිසයි. ඒ ක්‍රියාකාරීත්වයට කියන්නේ ‘විඤ්ඤාණය’ කියා. එහි තේරුම දැන ගන්නවා කියන එකයි.

ලෝක ධර්මතාව හඳුනාගැනීමෙන් ලැබෙන දහම් සුවය



ධර්මය දන්න කෙනෙක්‌, දිරන දේ දිරනවා කියන තැනකින් නුවණ තියනවා. ඔහු මේ "ධර්මතාව" දකිනවා මිසක මා මහලු වෙනවා, තව කෙනෙක්‌ මහලු වෙනවා" කියලා නො වෙයි දකින්නේ. එයා ලෝකයේ ස්‌වභාවය, දහම අත්විඳිනවා. ලෙඩ වෙනවා කියන්නේ මේකට නේ, දුකයි කියන්නේ, අනිත්‍යයි කියන්නේ මේකට නේ. 

කෙනෙක්‌ මැරුණා: දරුවා මැරුණා, අම්මා මැරුණා, තාත්තා මැරුණා කියන තැනින් නො වෙයි, එයාට එන්නේ. "මරණය කියන එක ධර්මතාවක්‌. අන්න ඒ ධර්මතාව මම අවබෝධ කරගත්තා නේ ද? කියන තැනින් සතුටයි එන්නේ. මේ ලෙඩ වීම, මහලු බව, මරණය, නැසෙන බව, විනාශ වන බව යන ධර්මතා ටික දහම අවබෝධ කරගත් කෙනාට හම්බවෙන්න, හම්බවෙන්න, සතුටක්‌ එනවා. ඇයි ඒ සතුටක්‌ එන්නේ? මොකක්‌ ද සතුට? "අනේ මේක මොන තරම් ඇත්තක්‌ ද?" එයා එතන "දහම් සුවයක්‌" විඳිනවා. හැම වේලාවෙ ම එයා තමන් ව දකින්නේ නැහැ. තමන්ට වෙච්ච අවාසියක්‌ දකින්නේ නැහැ. අනුන්ව දකින්නෙත් නැහැ. තමන්ට වේච්ච අලාභයකින් වත්, අනුන්ට වෙච්ච අලාභයකින් වත් එයා දුක්‌ විඳින්නේ නැහැ. තමන්, අනුන් සහ ලාභ. අලාභ යන දෙකෙන් ම එයා අත්මිදිලා. හැම වෙලාවක ම එයා ධර්මතාවක්‌ අත්විඳිනවා. 

ඊට පස්‌සේ "දිට්‌ඨධම්ම සුඛ විහරණයක්‌" ( මෙලොව දී ම ධර්මයෙන් යුක්‌ත සැපයක්‌ විඳිනවා එයා.) එතැන දී මට මතක්‌ කරන්න ඕන වුණේ සත්‍යය අවබෝaධ වෙච්ච මනසක සහ අවබෝධ නො වෙච්ච මනසක ඇති වෙනස.

ඒ ධර්මය අපේ ජීවිතය අපි අවබෝධ කරගන්න, ඒ කියන්නේ යට යන ගල, "උඩ පා වේ වා" කියලා ප්‍රාර්ථනා කරන මනසට, අපි කිව්වොත් "ලෝකය" කියලා, ඒ වචනය කියන්න පුළුවන් අපේ මට්‌ටමට විතරක්‌ නො වෙයි - දෙවියන්ටත් කිව හැකියි ඒක. බ්‍රහ්ම ලෝකයේ බ්‍රහ්මයන්ටත් කිව හැකියි. බ්‍රහ්මයාත් කැමැති නෑ එතනින් චුත වෙන්න. නමුත් එයා එතැනින් චුත වෙනවා. එයා එයින් දුකක්‌, දොම්නසක්‌ විඳිනවා. එයා එතැනින් පිටත් වෙන දවසක්‌ යෙදෙනවා. රූපී බ්‍රහ්ම ලෝකයේ බ්‍රහ්මයා වත් කැමැති නෑ ඒ බ්‍රහ්ම ආත්මයෙන් අයින් වෙන්න. අපි මෙතන මැරෙන්න කැමැති නෑ, වගෙයි. 

ඒ නිසා මේ තිස්‌ එක්‌ තලය ම නැත්නම්, කාම භව, රූප භව, අරූප භව කියන මේ තුන් භවය ම, නැත්නම් මේ තුන් ලෝකය ම ධර්මය නො දන්නවා කියන තැනකයි ඉන්නේ. එතකොට ධර්මය දන්නවා කියන තැනින් එන්නේ මොකක්‌ ද? කොහෙන් ද පටන්ගන්නේ? අපරියාපන්න භූමි - නැත්නම් ලෝකෝත්තර, මේ ලෝකයෙන් එතෙර වන පැත්ත. ඒ තමයි යට යන ගල, "යට යනවා" කියන තැනක ඉඳගෙන, මනස තියාගෙන සිතීම්, කීම්, කිරීම් කිරීම. ඒකේ නැහැ බලාපොරොත්තුවක්‌. මා දැනගත්තත් නැතත් ප්‍රාර්ථනා කළත් නො කළත් යට යන ගල, යට යනවා මයි. එයා දන්නවා ඒක. ඒකට විරුද්ධ ව ප්‍රාර්ථනා කළොත් දුක එනවා කියන එකත් එයා දන්නවා. ඒකට අනුව ප්‍රාර්ථනා කළහම සැප එනවා කියලත් දන්නවා. හැබැයි මේ සැපයි දුකයි දෙක ම සිද්ධිය නො වෙයි. යථාර්ථය නො වෙයි. යථාර්ථයට අනුව වැරැදියට හිතපු කෙනාට දුක එනවා කියලා දන්නවා. යථාර්ථයට අනුව නිවැරැදි ව හිතපු කෙනාට සැප එනවා කියලා දන්නවා. 

එතකොට මෙන්න මේ දැක්‌මට එන්න පුළුවන්කම තියන්නේ හැම විට ම චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගත් කෙනකුට විතරයි. යට යන ගල "උඩ පා වේ වා" කියලා ප්‍රාර්ථනා කරන එක්‌කෙනා තමයි, දුක්‌ඛ-සමුදය-නිරෝධ-මාර්ග කියන චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ නො කළ කෙනා. 

යට යන ගල "උඩ පා වේ වා" කියලා ප්‍රාර්ථනා නොකරන එක ම කෙනා තමයි, දුක්‌ඛ-සමුදය-නිරෝධ-මාර්ග කියන චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගත් කෙනා. 

ඒ ඇත්තෝ යට යන ගල "යට යනවා" කියලා දන්නවා( එය උඩ පා වේ වා" කියලා ප්‍රාර්ථනා කරලා දුක්‌ වෙන්නේ නැහැ. කවුද ඒ? දුක්‌ඛ-සමුදය- නිරෝධ-මාර්ග කියන මේ හතර අවබෝධ කරගත් කෙනා. 

ඔන්න ඔය සත්‍ය හතරේ අවබෝධය තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්නුවේ, මේ උතුම් ධර්මය අවබෝධ කර නො ගෙන අවුරුදු සීයක්‌ වුණත් හිස්‌ ජීවිතයක්‌. අවබෝධ කරගෙන එක්‌ දවසක්‌ ජීවත් වුණත් වටිනවා කියලා. 

මේ ධර්මතා හතර හැම දා ම අපේ ජීවිතවල පවතින ඇත්තක්‌. ඒත් අපි දන්නේ නැහැ. ඔන්න ඔය ධර්මතා හතර අප තුළ හැම දා ම පවතින, ලෝකය තුළ හැම දා ම පවතින, එහෙත් ලෝකයට නො පෙනෙන ඇත්ත. ඔය ඇත්ත හතර පහදලා දෙන්නයි බුදුහාමුදුරුවෝ ලොව පහළ වුණේ. 

මං දැන් ඒක මතක්‌ කරනවා ටිකක්‌. අවබෝධයේ පහසුව සඳහා මම හැම දේශනාවකින් ම එක්‌ පර්යායකින්, මේ එක ක්‍රමයකින් චතුරාර්ය සත්‍යය පොඩ්ඩක්‌ මතක්‌ කරනවා. ඒක අපට තේරුම් කරගන්න පහසුව සඳහා. හැබැයි මෙතැන දි අපි ටිකක්‌ දක්‌ෂ වෙන්න ඕනෙ මේ පෙන්නන්න හදන කාරණාව ගැඹුරුයි. මේ දහම, ස්‌වභාවයෙන් ම ටිකක්‌ ගැඹුරුයි, ඒකයි මේ චතුරාර්ය සත්‍යය අවබෝධ කරගන්නට හේතු තියන එක පුද්ගලයෙක්‌ වෙනුවෙන් බුදුරජාණන් වහන්සේ සමහර විට යොදුන් ගානක්‌ පයින් වඩින්නේ. එක්‌ පුද්ගලයෙක්‌ වෙනුවෙන්. ඉතින් බුදුරජාණන් වහන්සේ අනෙක්‌ අයට කරුණාව නැද්ද? එක්‌කෙනකුට විතර ද කරුණාව? නැහැ. මේක තේරුම් ගන්න හැකියාව තියෙන්න ඕන. නැත්නම් අහන පමණකින් ඔක්‌කොට ම තේරෙනවා නම් ලෝකයේ කෙළවරකින් පටන් අරගෙන අනෙක්‌ කෙළවර දක්‌වා ම දේශනා කර කර ගිය හැකියි බුදුරජාණන් වහන්සේට. මොකද, බුදුරජාණන් වහන්සේට තමන් ගේ රාහුල කුමාරයාත් අපත් අතර එහෙම වෙනසක්‌ නෑ. කව්රුත් එකයි නේ ද?

එහෙනම් මේ දහම ස්‌වභාවයෙන්ම ටිකක්‌ ගැඹුරුයි. එතකොට, ගැඹුරු දහමක්‌ වුණත් අර්ථය පෙනෙන්න අර්ථය ලිහිල් කරන්න පුළුවන් ප්‍රමාණයක්‌ තියනවා. ඕනවට වඩා අර්ථය ලිහිල් කරලා, ලිහිල් කරලා, එතනින් එහාට ලිහිල් කරන්න බැහැ. මෝඩ අපේ මනසට තේරෙන මට්‌ටමට දහමක අර්ථය ලිහිල් කරලා, අර්ථය ලිහිල් කරන්න පුළුවන් වුණොත් ඒක මෝඩ දහමක්‌ වේ වි. ඇයි? ඉතින් අපි මෝඩ නම් අපේ මට්‌ටමට තේරෙන්න අඩු කරන්න පුළුවන් නම් ඒක මෝඩ දහමක්‌ වෙලා නැද්ද? පේනවා නේද? පේනවා. එහෙනම් දහමේ අර්ථය ලිහන්න පුළුවන් එක්‌තරා සීමාවක්‌ තියනවා. එතැනට ලිහලත් නො තේරුණහම ඊට පස්‌සේ දහමේ අර්ථය ඊට වඩා ලිහන්න බැහැ. ඒක එතැනින් නතර කරන්න වෙනවා. ඒ දේ ගන්න පුළුවන් මට්‌ටමට ඔරොත්තු දෙන්න අපිව හදාගන්න වෙනවා. ඒකයි දහම දේශනා කළහම තේරුණේ නැත්නම් ඊගාවට සීලයක පිහිටල නීවරණ ධර්ම දුරුකරගන්න කියන්නේ. එතැන දී අපිව හදාගෙන මේ ටිකට ඔරොත්තු දී ගන්න වෙනවා. නැත්නම් අපි ඉන්න අපේ මෝඩ නීවරණ සහගත මට්‌ටම අඩු කරලා පෙන්නන්න බැහැ. එහෙම පෙන්නන්ඩ වුණොත්, ඒක ද අප ආපහු ඉන්න තැන ම මගේ ම දර්ශනයක්‌ වුණා මිසක විශේෂයක්‌ හම්බ වෙන්නේ නැහැ. මොකද ඒ තුළ ද එතකොට හම්බවෙන්නේ අර මෝඩ දහමක්‌ නිසා.

රෝහිතස්ස සූත්‍රය ඇසුරෙන් පූජ්‍ය මාන්කඩවල සුදස්සන හිමියන් පැවැත්වූ දේශනයක දෙවැනි කොටසයි මේ. 

සංයුක්ත නිකායේ ආනන්ද සූත්‍රය, රාධ සූත්‍රය වැනි සූත්‍ර ගත්තහම බුදු රජාණන් වහන්සේ ළඟට ආනන්ද හාමුදුරුවොත්, රාධ හාමුදුරුවොත් ගිහිල්ලා අහනවා: “භාග්‍යවතුන් වහන්ස, ලෝකය ලෝකය කියනවා. කොපමණකින් ලෝකය වෙනවද?” කියලා. එතකොට භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා, “ආනන්ද, ඇහැ ලෝකයයි. චක්ඛු විඤ්ඤාණය ලෝකයයි. කන ලෝකයයි. සෝත විඤ්ඤාණය ලෝකයයි...” මේ ආකාරයට අටළොස් ධාතුව ගැනම පෙන්නලා “බඹයක් පමණ ශරීරය තුළින් ලෝකය පනවමි” කියලා දේශනා කළා. ලෝකය යනු අටළොස් ධාතුව බව රාධ සූත්‍රයෙනුත් පෙන්නුවා. මේ සූත්‍ර දෙක එකට ගත්තහම අපිට හම්බ වෙනවා මේ පෙන්නන කාරණා ටික බඹයක් පමණ ශරීරය තුළින් දැකිය යුතුයි කියලා. එක සූත්‍රයකින් පෙන්නුවා බඹයක් පමණ ශරීරය තුළින්
ලෝකය දැකිය යුතුයි කියලා. අනිත් සූත්‍රයෙන් පෙන්නුවා ලෝකය කියන්නේ අටළොස් ධාතුව කියලා. මේ සූත්‍ර දෙක එක ළඟට ගත්තහම මේ බඹයක් පමණ ශරීරය තුළින් ලෝකය දැකිය යුතුයි කියන උත්තරය ආවා.
මෙසේ සූත්‍ර අනුව ගළපලා ගන්න උත්තර පෞද්ගලික අදහස් නොවන නිසා කවදාවත් වරදින්නේ නෑ. ඔබත් අර්ථ ගැනීමේදී මේ විදියට ගන්න පුරුදු වෙන්න.
දැන් ඔන්න අපට තවත් ප්‍රශ්නයක් පැන නගිනවා. ඇහැ - චක්ඛු විඤ්ඤාණය, කන - සෝත විඤ්ඤාණය. බඹයක් පමණ ශරීරයෙන් දකින්න පුළුවන්. එහෙත් රූපය, ශබ්දය මේ ශරීරය තුළින් දකින්නේ කොහොමද කියලා සාධාරණ ප්‍රශ්න ටිකක් එනවා. දැන් අපේ පර්යේෂණය වෙන්න ඕන මම කොහොමද රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස, ඵොට්ඨබ්භ හා ධම්ම කියන ටික මේ බඹයක් පමණ ශරීරයෙන් දකින්නේ කියලා. ඔය ටික දකින ක්‍රමයයි
හොයාගන්න ඕන. ආයතන ටිකේ පහළවීම ම ලෝකයේ පහළවීමයි, ආයතන ටිකේ පැවැත්ම ලෝකයේ පැවැත්මයි, ආයතන ටිකේ නිරෝධයම ලෝකයේ නිරෝධයයි කියන තැනට අපේ මනස ගන්නට ඕන. එතකොට රූප, ශබ්ද, ගන්ධ, රස,පොට්ඨබ්භ, ධම්ම කියන බාහිර ආයතන ටික ආධ්‍යාත්මික ශරීරය තුළින්ම දකින තැනට ඉබේම ඔබගේ මනස නිර්මාණය වෙනවා; ආයතන ටිකේ ඉපදීමම ලෝකයේ ඉපදීමයි, ආයතන ටිකේ පැවැත්මම ලෝකයේ පැවැත්මයි, ආයතන ටිකේ නිරෝධයම ලෝකයේ නිරෝධයයි කියන දර්ශනය ඉබේටම එනවා.
පටිච්චසමුප්පාදය හේතුවෙන් මෙසේ සිදු වන බවයි දේශනා කළේ. පුරුක් එකින් එකට සම්බන්ධ වෙලා දම්වැල හැදෙනවා වගේ, එකින් එක සම්බන්ධ වීමක් මේකේ තියෙනවා. මෙන්න මේ සම්බන්ධතාව ඔස්සේයි මනස ගෙනියන්නට ඕන. හැම වෙලාවෙම පටිච්ච සමුප්පාදය ගවේෂණය කරද්දී ඉස්සරහට විතරක් බලන්නට එපා. පිටිපස්සටත් බලන්න. “අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාරා” කියලා පටන් ගත්තට, අර්ථය ගනිද්දී අනිත් පැත්තටත් බලන්ට.

“අවිජ්ජා පච්ච
යා සංඛාරා.” මේ සංඛාරය එහෙනම් කුමක් හා බැඳිලද, කුමක් හා ගැටිලද, කුමන ගතියකින්ද තියෙන්නෙ, කියලා සංඛාරයේ ගති හැටියට මේ පින්වතුන්ට අවිද්‍යාව අහු වෙන්නට ඕනෑ. විඤ්ඤාණය කියන්නේ මොකක්ද, ඒකේ ගති මොනවාද, ඒක ඇති වුණේ කොහොමද, විස්තර කරන්නේ කොහොමද, කියලා බැලුවම සංඛාරය හසු වෙන්ට ඕන.

“තණ්හා පච්චයා උපාදානං” කියලා තණ්හාව තියෙන අරමුණේම උපාදානය දකින්න එපා. ඒක අනිත් පැත්තටයි දකින්න ඕන.
අපි ඔක්කෝම මුහුදේ නැවක යනකොට නැව කැඩිලා මුහුදුබත් වුණොත් අපි වතුරට වැටෙනවා කියලා හිතන්න. වතුරට වැටුණාම ළඟටම පා වෙලා ආපු ලී කොටයක් හරි, රබර් කෑල්ලක් හරි මොනවා හරි අපි අල්ලාගන්නවා. දැන් බලන්න පා වෙලා ආවේ අශූචි බේරෙන පණුවො ගහපු කොට කෑල්ලක් කියලා. ඔය කොටේට කවුරුත් තණ්හා කරන්නේ නෑ. තණ්හාවෙන් අල්ලාගන්නේ නෑ. මෙහෙට, මේ ජීවිතයට තියෙන තණ්හාව නිසයි මෙහේ කොටය ඇල්ලුවේ.
වතුරට වැටුණ නිසා, කොටේ අල්ලන්න හේතු සකස් වුණ නිසා අල්ලනවා වගේ අර්ථයකින් බැලුවොත් මේකෙ අර්ථය බලාගන්න පුළුවන්.
මෙතැනදී “අච්ජ්ජා පච්චයා සංඛාරා” කියන තැනට මම එක පාර්යායක් කියලා දෙන්නම්. අපි කවදාවත් ම දැනගෙන හිටියේ නෑ. අහලත් නෑ. ආයතන ටිකේ ඉපදීමමයි ලෝකයේ ඉපදීම; ආයතන ටිකේ නිරෝධයමයි ලෝකයේ නිරෝධය කියලා. ඇත්ත ඇති හැටියෙන් දන්නෙම නෑ (අවිද්‍යාව) කියනකොට ඔය දර්ශනය නොදන්නාකමයි කියන තැනටම යනවා. එතකොට අවිද්‍යා ප්‍රත්‍යයෙන් උපන් සංඛාරය යනු, ඉපදෙන කොටත් තිබුණා. ඉපදුණාට පසුවත් තියෙන දේම ඇසුරු කරනවා. අපි මැරුණාට මේ දේ තියෙනවා කියන මට්ටම තමයි අපිට තියෙන්නේ. ඔය සන්තති වශයෙන් මම කරගත්ත එකේ තියෙන ඔය ලක්ෂණය හැදුණෙ ක්ෂණිකව ක්ෂණිකව අරමුණෙහි ඇති වන මෝඩකම නිසයි. ඒ කියන්නේ හැම අරමුණකම තිබුණ, තියෙන දේමයි දකින්නේ. අපි ගියාට දැකපු දේ තියෙනවා කියන මට්ටමයි හැම අරමුණක් ගානෙම තියෙන්නේ. එහෙම ක්ෂණිකව ඇති වන මෝඩකම තමයි සන්තතියක් හැටියට අහු වෙන්නේ.
ඒ වාගේ ක්ෂණික ක්ෂණික අරමුණු ටිකේ ඇත්ත නොදකින කොට ජීවිතය කියල එකක් හැදිල සතිය හැදෙනවා. ඊට පස්සෙ මාස අවුරුදුවලින් ජීවිතය කියන එක මනිනවා. කුඩා කාලයේ ඉඳලම අපිට ලෝකය හැදුණෙ ඔහොමයි.
කෙනෙකුට ඔන්න අද ඉර පායලා, බැස්ස. ඉවරයි. දවස් එකයි. හැබැයි එක ගාවට දෙකක් නෑ. එකයි එකයි දිගටම. එකක් කියන්ටත් බෑ. එකක් කිව්වොත් නේ දෙකක් කියන්නට වෙන්නේ!
ඊගාව දවසෙදිත් ඉර පායනවා බහිනවා. ක්ෂණයක් ක්ෂණයක් පාසා වෙනස් වෙවී ජීවත් වෙනවා. දින, සති, මාස නෑ. මේ කිව්වෙ සිද්ධ වෙන යථාර්ථයයි.
එහෙත් ලෝකයේ එහෙම වෙන්නේ නෑ. ලෝකය ප්‍රඥප්තියක්, සම්මතයක්. ඒ ලෝකය කියන බොරුව හඳුනාගන්නයි මෙහෙම පෙන්නන්නෙ.
කෙනෙකුට ඒ ඒ දවසෙ ජීවත් වෙන්ට වුණොත් එයාට සති, මාස, අවුරුදු කියලා හමු වන්නේ නෑ වගේ, දකින්ට ඉස්සර වෙලත් තිබුණා නොවෙයි, දැක්කයින් පස්සෙත් තියෙනවා නොවෙයි, අවස්ථාවට හැදිලයි පෙනෙන්නේ කියල කෙනෙකුට මේ වගේ දර්ශනයක් ලැබුණොත්, ක්ෂණික ස්පර්ශයක නිරෝධය හමු වුණොත් එයාට මේ වාගේ ජීවිතයක් නෑ. ක්ෂණික නිරෝධයක් මිස පවතින ජීවිතයක් හමු නොවෙයි. එහෙම වුණොත් තරුණ කාලය, කුඩා කාලය, මහලු කාලය කියලා නැති වෙයි එයාට. අර දිනවලින්, සතිවලින්, මාසවලින් හා අවුරුදුවලින් ගන්නේ නැත් නම් මේ දුක එන්නේ නෑ.
“අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාරා” කියන තැන ලක්ෂණය තමයි, දකින්නට ඉස්සර වෙලත් ඒ වස්තු තිබුණා, දැක්කට පස්සෙත් ඒ වස්තු තියෙනවා කියන-එක.
“සංඛාරා පච්චයා විඤ්ඤාණං” කියනකොට අපි මෙහෙම ජීවත් වෙලා මරණාසන්න මොහොතට පත් වෙනකොට, ඔය කලින් දැකලා තියෙනවා කියන ගෙවල්දොරවල්, ඉඩකඩම්, අම්මතාත්තා, දූදරුවෝ ආදි මේ අප්‍රමාණ දේවල්වලින් එකක් තමයි මරණාසන්න මොහොතේදී ඉදිරිපත් වෙනේනේ.
ඒ මරණාසන්න මොහොතෙදි සිහි වෙන දේට තමයි කර්ම නිමිත්ත කියන්නේ. මේ වගේ, ආයතනවල නිරෝධය නොදැක; ‘ඔක්කොම තියෙනවා’ කියන මට්ටමක අපි ජීවත් වෙන කොට, මරණාසන්න මොහොතෙදී ‘තියෙනවා තියෙනවා’ කිව්ව නිමිත්තක් ඉදිරිපත් වීම තමයි කර්මය කර්ම නිමිත්ත කීවෙ. ඒ නිමිත්ත දිහා බලාගෙන ඉන්න කොට, ඒ නිමිත්ත කෙරෙහි තිබෙන කැමැත්ත නිසාම, නැවතත් එබඳු දෙයක්ම ඕන කරන නිසාම, ඒ වාගේ දෙයක් ලබා දෙන්න පුළුවන් මට්ටමටයි ප්‍රතිසන්ධි විඤ්ඤාණය හැදෙන්නේ. ඒ කාරණය වෙනම ටිකක් විස්තර කරන්නම්.
ඊට පස්සේ ප්‍රතිසන්ධි වශයෙන් විඤ්ඤාණය බැසගත්තාට පස්සේ ඒ ප්‍රතිසන්ධි සිතේ තිබෙන ලක්ෂණවලට අනුවම තමයි නාම රූප දෙක හැදෙන්නේ. ඒ නාම රූප දෙකේ ගති ලක්ෂණවලට අනුව තමයි ආයතන සකස් වෙන්නේ. ස්පර්ශයේ ගති ලක්ෂණ මට්ටම වෙනස්කම මතමයි වේදනාව වෙන්නේ. වේදනාව - අපි විඳින තැන – විඳින්නට වෙන්නේ තවදුරටත් අබ ඇටයකින් කෝටියකින් පංගුවක තරම්වත් ලෝකයේ තිබෙන දෙයකින් නොවෙයි.
“සළායතන පච්චයා ඵස්සො - ඵස්ස පච්චයා වේදනා.” අපි යමක් විඳිනවා නම් විඳින්නේ ස්පර්ශය මතයි කියන-එක මෙයින් කියවෙනවා. ඒ වගේම සළායතන පච්චයා ඵස්සො කියන-එකෙන් කියැවෙනවා වෙන කිසිම ආකාරයකට හරි. තමන්ට කැමැති කැමැති ක්‍රමයට හරි, ස්පර්ශය කියන-එක සිද්ධ වෙන්නේ නෑ. ආයතනවල මට්ටමටයි ස්පර්ශය වෙන්නේ කියල. ඒ නිසා ස්පර්ශය හැකියාව බලය තියෙන්නේ ආයතන මතයි.
“නාමරූප පච්චයා සළායතනං.” මගේ ඇහැ පවත්වන්න මට ඕන විදියට බැහැ. මේ ආයතනවල බලය පවතින්නේ නාම රූප දෙකේ මට්ටමටයි.
“විඤ්ඤාණ පච්චයා නාමරූපං.” නාම රූප දෙක අපිට ඕන විදියට පවත්වාගන්න බැහැ. සිතට (විඤ්ඤාණයට) අනුවයි නාම රූප දෙක හැදෙන්නේ.
“සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං.” විඤ්ඤාණය පවත්වාගෙන යන්න කාටවත් ඕන විදියට බැහැ. කර්මයට අනුව එය සිදු වන්නේ.
“අවිජ්ජා පච්චයා සංඛාරා.” කර්මය කියනකොට තමන්ට ඕන විදියට බෑ. අවිද්‍යාවේ මට්ටම මතයි එය සිදු වන්නේ.
මේ සිද්ධියෙන් කියැවෙනවා පුරාණ කර්මය මතම හැමෝම විඳිනවා මිසක අර මුලින් කිව්වා වාගේ අබමල් රේණුවක තරම්වත් ලෝකයේ දෙයක් කවුරුත් වින්දෙත් නෑ. විඳින්නෙත් නෑ.
මෙතැනදී කෙටියෙන් මතක් කළොත්, ඔබ දන්නේ නැතිව ඇති අපි මේ ක්ෂණික අරමුණුවල නිරෝධය නොදන්නාකම නිසයි මේ සන්තතිය කියලා එකක් තියෙන්නේ. ක්ෂ
ණික අරමුණුවල නිරෝධය නොදන්නාකම තමයි අවිද්‍යාව, අවිද්‍යාවෙන් හටගත්ත සංඛාරය තමයි අපි දකින්නට ඉස්සර තිබුණා දැක්කයින් පස්සෙත් තියෙනවා, තියෙන දේ අපිට හමු වෙනවා කියන-එක. ඔය අද අපි දකින මට්ටමයි.
ඔන්න මරණාසන්න මොහොත ළං වන කොට ප්‍රතිසන්ධි වශයෙන් මව් කුසකට බැසගන්න සිතේ අර කරපු කියපු කර්මයේ සියලු ගති එහෙමම තියෙනවා සංඛාර පච්චයා විඤ්ඤාණං කියපු තැන මේ විඤ්ඤාණය නිකම්ම විපාක සිතක් නොවෙයි. ඒ කරපු කර්මයේ, කුසලයේ හෝ අකුසලයේ, තියෙන එම කර්මවල සියලු ගති ස්වභාවයන් සියල්ලම ප්‍රතිසන්ධි සිතේ තියෙනවා. ප්‍රතිසන්ධි වශයෙන් මේ විඤ්ඤාණය රූපයකට බැසගත්තට පස්සේ රූපය කියන කොට ඒ අවස්ථාවේදී පවතින බීජ කළලයේ ප්‍රමාණය පෙන්නනවා, අශ්ව ලෝමයක් තල තෙලේ ඔබලා දාහත් වතාවක් ගැසුවහම ඉතිරි වන තෙල් ප්‍රමාණය වැනි ඉතා සියුම් ප්‍රමාණයකුයි රූප කළලයේ ප්‍රමාණය කියලා. ඔන්න ඔතෙන්ට තමයි අපි දැන් එන්නේ.
සම්පූර්ණයෙන්ම කර්මයේ ගතිස්වභාවය තියෙන්නේ ඒ සිතේ තමයි. කර්මයේ තියෙන ගතියට අනුව ප්‍රතිසන්ධි සිත ඇති වුණහම ඒ සිතේ නාම රූප දෙක හදන්න ඕන හැකියාව තියෙනවා. සිතේ තියෙන වේදනා, සංඥා, චේතනා කියලා නාම ධර්ම ටිකේ රූපී ස්වභායක් තියෙනවා, නුවණින් දැනගත යුතු කිසිම අවස්ථාවක ගැටෙන්නේ නැති, රූපී ස්වභාවයක් පවතින ඉත්ථී ඉන්ද්‍රිය, පුරුෂ ඉන්ද්‍රිය හා ජීවිත ඉන්ද්‍රිය රූප තුනක් නාම ධර්ම ඇසුරු වෙලා තියෙනවා. කනබොන ආහාරයෙන් රූපය කියන-එක තීරණය වන්නේ ඔය ඉන්ද්‍රිය රූපවලට අනුවයි.
ඒක උපමාවකින් බලමු: නුග ඇටයක් ගත්තොත්, ඒ නුග ඇටය පොළොවේ පස්වල ඇති ඕජා සාරය උරාගෙන ගහ හැදිලා, අතු ඉති බෙදිලා, මහ විශාල ගහක් බවට පත් වෙනවා. ඒ වාගේම තල් ඇටයක්, පොල් ගෙඩියක් හිටෙව්වොත් පොළොවේ සාරය උරාගෙන අතු ඉති බෙදෙන්නේ නැති ගහක් හැදෙනවා.
මේ අනුව අපිට පෙනෙනවා, පොළොවේ තියෙන සාරයට (ආහාරයට) මේ ගහ අතු ඉති බෙදෙන විදියට හෝ අතු ඉති නොබෙදෙන විදියට හදන්න කිසිම හැකියාවක් නෑ. ඒකෙන් කරන්නේ ගහේ වැඩීමට උදව් කරන-එක පමණයි. පොළොවේ තිබෙන ඕජා සාරය උරාගෙන අතු ඉති බෙදෙන විදියට හෝ නොබෙදෙන විදියට ගහ හදන්න හැකියාව තියෙන්නේ බීජයේයි. අපි ගහක් කියලා හඳුන්වන්නේ ඒ බීජයේ තියෙන ගතියත් පොළොවේ තිබෙන සාරයත් කියන දෙක නිසා හැදුණ ඵලයයි.
ඒ තමයි බීජ ගතිය කියලා ඔහොම හැදිච්ච ගහ තුළින් දකින්ටත් එපා. ඒ ගහ පැවැත්මට උපකාර වෙච්ච පොළොවේ සාරය, ආහාරයේ ගතිය හැටියට දකින්නටත් එපා. මේ දෙන්නා නිසාමයි ගහ හැදුණේ. අතු ඉති නොබෙදී, පොළොවේ සාරය අරගෙන, ගහ හදන්න ඕන ශක්තිය තියෙන්නේ, ඒ තල් ගෙඩිය හෝ පොල් ගෙඩිය ඇතුළේයි.
ඒ වාගේ අපි කෙනෙක් ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් හෝ කරවන්න. කන බොන බත්, පාන්, කව්පි, මුං ඇට වැනි ආහාරවලට කිසිම හැකියාවක් නෑ. කෙස් ඇති වෙන්න ඕන, රැවුල් ඇතිවෙන්න ඕන කියලා ආහාරයට බෑ ඒවා කරවන්න. කනබොන ආහාරපාන ටික අරගෙන මේ රූපය හදන්න ඕන මේ විදියටයි කියන හැකියාව තියෙන්නේ අර ප්‍රතිසන්ධි විඤ්ඤාණය කියන බීජය ඇතුළෙයි. ඒකයි විඤ්ඤාණ පච්චයා නාමරූපං කියනකොට කියනවා, ඒ ප්‍රතිසන්ධි සිතත් ඒ සිතේ පැවැති නාමරූප ධර්මවලටත් අනුවයි මේ රූපය හැදෙන්නේ කියලා.
ප්‍රතිසන්ධි විඤ්ඤාණයට අනුවයි නාම ධර්ම. ඒ නාම ධර්මවලට අනුවයි රූප ස්ත්‍රියක් හෝ පුරුෂයෙක් හැටියට අත් නැතිව, කන් නැතිව, ඇස් නැතිව, කකුල් නැතිව කියලා බෙදීම්වලට බෙදලා රූප හදන්නේ ඒ නාම ධර්මවලට අනුවයි.
ඒ අනුව රූපය හැදීමේ බලය තියෙන්නේ විඤ්ඤාණයටයි.
ප්‍රතිසන්ධි වශයෙන් එනකොට ආපු සිතේ නාම ධර්ම ටිකක් තියෙනවා, ඉත්ථී ඉන්ද්‍රිය, පුරුෂ ඉන්ද්‍රිය හා ජීවිත ඉන්ද්‍රිය කියලා. ඒ තුළ මුළු ජීවිතයම හදන්ට ඕන හැටි තියෙනවා. ගන්න ආහාරවල ඕජාව රාශි වෙන්නේ ඒ ඉන්ද්‍රිය රූපවලට අනුවයි.
හැබැයි හොඳට දකින්න විඤ්ඤාණය සකස් වෙලා තියෙන්නේ කර්මයට අනුවයි. සිතේ තියෙන්නේ කර්මයේ තිබෙන ලක්ෂණයයි. නාම රූප දෙක හැදෙන්නේ ඒ සිතේ තියෙන ලක්ෂණයට අනුවයි. දැන් ඇහැ, කන, දිව, නාසය යන ආයතන ටික හැදෙන්නේ මේ නාම රූප දෙකේ හැදුණු විදියටයි. ස්පර්ශයේ වෙන්නේ ආයතනවල හැටියටයි. විඳින්නට වෙන්නේ ස්පර්ශයේ හැටියටයි.
අපි හැම කෙනෙක්ම විඳින්නේ අපේ කර්මය කියලා මෙතැනින් කියවෙනවා.
ප්‍රතිසන්ධි සිත හැදුණේ අපේ කර්මයට අනුව නම්, නාම රූප දෙක හැදුණේ ප්‍රතිසන්ධි සිතට අනුව නම්, ඒ ආයතන හැදුණේ නාම රූප දේකට අනුව නම්, ස්පර්ශයේ හැදුණේ ආයතනවල හැටියට නම්, විඳින්නට වෙන්නේ ස්පර්ශයේ හැටියට නම්, කියන මේ සිද්ධිය නොදන්නාකමම හේතු වෙනවා, වේදනාව මගේ මගේ කියලා තණ්හා ඇති කරන්නට. ඒකම ආපහු කර්මයක් බවට පත් වෙන්න හේතු වෙනවා.
මෙතැනදී මේ මතක් කළේ මේ ලෝකය හැදුණේ, ලෝකය හම්බ වුණේ මේ ස්පර්ශය කියන තැන හැදුණේ මේ ආයතන ටික නිසයි. ආයතන හැදුණේ මෙහෙමයි කියල පෙන්නල දීලා තියෙන මේ පටිච්ච සමුප්පාදයෙන් කියැවෙන්නේ අපි ලෝකයේ විඳින්නේ, අපිට ලෝකය කියලා හම්බ වෙන්නේ දශමයක්වත් බාහිරය නිසා නොවෙයි. මෙහෙ තියෙන (අධ්‍යාත්ම) කාරණා නිසයි. එනම් කිසිම බාහිර දේකින් නොව, තමා තුළම තිබෙන තණ්හාව නිසා බවයි.
ඕකට උපමාවක් කිව්වොත්: අපි කියමු, දැනට ලංකාවේ තියෙන උසම ගොඩනැගිල්ල කොළඹ තියෙන ලංකා බැංකු ගොඩනැගිල්ල කියලා. අපි මෙහෙ ඉඳලා වාහනයකින් එතැනට ගිහිල්ලා. ලිෆ්ට්-එකෙන් ඒ තියෙන තට්ටු තිස් ගණනම නැගලා, උඩටම ගිහිල්ලා බැලුවොත් අපට ඈත පෙනෙයි. එහෙම ඈත බලාගෙන ඉන්නකොට, මේ ඈත පෙනෙන සිද්ධිය, පෙනෙන බව, ඇති වුණේ කුමක් නිසාද – අපට හිතෙන්නේ එක්කෝ මුහුද නිසා, මිනිස්සු නිසා, මුහුදෙ තියෙන බෝට්ටු ටික නිසා, කියලා නේ. ඒ පෙනෙන දේට තණ්හාව නැතුව ඉන්නට ඕන කියලා, අපි කරන්න ඕන, ‘අනේ ඔය මුහුදත් අනිත්‍යයි, මුහුදෙ තියෙන බෝට්ටුත් අනිත්‍යයි නේ’ කිය-කිය හිතන-එකද? හොඳට බලන්ට, නුවණක් තියෙන කෙනෙකුට නම්, මේ පෙනෙන දේ අනිත්‍ය දකින්න මෙහෙම පුළුවන්ද? පෙනෙන දේ ඇති වීම නැති වීම දකින්ට නම් බෝට්ටු, මුහුද, මිනිස්සු නිසා පෙනෙනවා; ඒවා නැති වෙන කොට පෙනෙන දේත් නැති වෙනවා කියලා හිතුවොත් හරි යයිද? නෑ. මෙතැන බලන්නට වෙන්නේ අනිත් පැත්තටයි.
හොඳට බලන්ට; ගොඩනැගිල්ලට නැගුණු නිසාම පෙනෙනවා, ගොඩනැගිල්ලෙන් බැස්සහම පෙනිච්ච දේ නැති වෙනවා කියලා කිසියම් වෙලාවක පෙනෙන දේත්, පෙනෙන දේ ඇති වෙන හැටිත්, නැති වෙන හැටිත් බලන්න ගියොත් පෙනෙන දේට නැඹුරු වන්ට මට බැරි වෙයි. ඉදිරියෙන් තිබෙන දේ නිසයි පෙනෙන්නේ, පෙනෙන දේ ඉදිරියෙන් තියෙනවා කිව්වොත්, එහෙම කියන්නේම, පෙනෙන දේ ඇති වෙච්ච හැටි හා නැති වෙච්චි හැටි මම දන්නෙ නැති නිසයි.
එතකොට මම රූපයට නැඹුරු වෙලා. රූපයේ පටිච්ච සමුප්පන්න බව බලන්න මම යොමු වෙලා නෑ. ඒ ගැන හිතලාම නෑ. මොකද, පෙනෙන දේ ඇති වුණේ මුහුද නිසා, අහස නිසා නොවෙයි නේ. මුහුදත්, බෝට්ටුත් තිබුණේ නැත් නම් හිස් බව හරි අහසේ පෙනෙයි මට. එතැන තියෙන ධාතු නිසා පෙනුණේ කියන-එක මෙතැනට අදාළ වෙනනේ නෑ.
මේ වගේ උපමාවක් ගත්තේ උස ගොඩනැගිල්ලක් වගේ තැනකට නැග්ගත්, ඈතින් ඉස්සරහ ඉන්න අයයි තියෙන දේවලුත් තමයි පෙනෙන්නේ කියනවා මිසක්, සැබැවින්ම ඒ පෙනීම ඇතිවෙච්චි හැටි මේ පින්වතුන් දන්නේ නැති බව කියන්නයි.

වස්සානයයි සිවුරේ කථාවයි

චීවර යනු පාලි වචනයයි. සිවුර යනු එහි සිංහල ව්‍යවහාරයයි. එය භික්ෂූන් වහන්සේලා පරිහරණය කළ විශේෂිත වූ වස්ත්‍රයයි. එහි අර්ථයට අනුව චීර යනු කැබැල්ලයි. ඒ අනුව කැබලි එකතු කර සකස් කර ගත් වස්ත්‍රය චීවර නමින් හඳුන්වයි
බුදුරජාණන් වහන්සේ සිය ශ්‍රාවකයන් උදෙසා අනුමත කළ සිවුරු වර්ග තුනක් වේ.
1.පාංසුකූල චීවරය 
2. ගහපති චීවරය 
3. කඨික චීවරය
තැන් තැන්වල විසිකර දමා තිබෙන හෝ වැටී තිබෙන රෙදි කැබලි එකතු කොට සෝදා පිළිවෙළකට අමුණා මසාගත් සිවුරු පංසුකූල සිවුරු නමින් හඳුන්වයි. මුල් යුගයේ වැඩ විසූ භික්ෂූන් වහන්සේලා මෙම සිවුරු පරිහරණය කළහ.
ගිහියන් විසින් මසා පූජා කරන සිවුර හා නොමසා පුජා කරනලද රෙදිවලින් සකසාගත් සිවුරු මේ නමින් හඳුන්වයි.
භික්ෂුවක් වස් සමාදන් වී මහා පවාරණය කළ පසු තුන් සිවුරට අමතරව භාර ගැනීමට අනුමැතිය ලැබී ඇති සිවුරයි. මෙය පිළිබඳව ඊළඟ පරිච්ඡේදයෙහි කරුණු දැක්වෙන හෙයින් මෙහි සංක්ෂිප්තව තොරතුරු දක්වමු.
මහා වග්ගපාළියට අනුව බුදුරජාණන් වහන්සේත් භික්ෂු සංඝයාත් පාංසුකූලික වස්ත්‍ර සිවුරු වශයෙන් පරිභෝග කළ බව පෙනේ.
“භගවා භන්තේ,පංසුකූලිකො, භික්ඛු, සංඝොච”
මේ අනුව සිවුර පිළිබඳව කිසිදු හැඟීමක් නූපදවා හුදෙක්ම සිවුර පරිහරණයෙහි මූලික අරමුණ ගැන පමණක් අවධානය යොමු කරමින් පාංසුකූලික වස්ත්‍ර පරිහරණයට යොමු වූ බව පෙනේ. ලජ්ජා භය සහිත වූයෙන් විලිබිය වසාගනු සඳහා ද උෂ්ණයෙන් වන පීඩාවන් දුරුකිරීම සඳහාද සීතලෙන් වන පීඩා දුරු කිරීම සඳහා ද මැසි මදුරු ආදි සතුන්ගෙන් වන කරදර නසනු සඳහාද සිවුරු පරිභෝග කළහ. එමගින් කිසිසේත්ම ලෞකික අරමුණක් ප්‍රකට වූයේ නැත. එහෙත් කලියෙන්ම බුදුරජාණන් වහන්සේ ගහපති චීවරය අනුමත කළහ. දිනක් ජීවක කෝමාරභච්ච තෙමේ බුදුන් වහන්සේ වෙත පැමිණ වරයක් ඉල්ලුවේය. තමාගේ රෝගීන් සුවපත් කිරීමේ කුශලතාවය ඇගයීම සඳහා පරජ්ජෝන රජු විසින් සීවෙයචක වඩිනු යුගලයක් දෙන ලදී. එය බොහෝ වස්ත්‍රයන්ට ලක්ෂ ගණන් වස්ත්‍ර යුගලයන්ට වඩා අතිශයින් ශ්‍රේෂ්ඨ ද උතුම් ද වේ. එම වස්ත්‍ර යුගලය පිළිගන්න අනුමැතිය ලබා දෙන ලෙස ජීවක කෝමාරභච්ච විසින් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. එම කාරණය ගැන අවධානය යොමු කළ උන්වහන්සේ එය අනුමත කළහ.
“අනුජානාමි භික්ඛවේ, ගහපති චීවරං යො ඉච්ඡති පංසුකූලිකො
හොතු, යො ඉච්ඡති ගහපති චීවරං සාදියතු. යනුවෙන් බුදුන් වහන්සේ ගහපති චීවරය අනුමත කළහ. යමෙක් කැමැති නම් පංසූකූලික වේවා යමෙක් කැමති නම් ගහපති චීවරය ඉවසාවා, මහණෙනි, කුදු මහණ අගය ඇති යම් කිසිවකින් ලද දෙයම සතුටු වීම වර්ණනා කරම් යැයි තවදුරටත් පැහැදිලි කළහ. මෙයත් සමඟම භික්ෂූන් වහන්සේලාට ගහපති චීවර බහුලව ලැබුණේය. එයට අමතරව පොරෝණා සළු, පටපණු නූලෙන් කළ පොරෝණ, සළු හා කොඳු පලස් ආදියද ලැබුණේය.මෙසේ භික්ෂූන් වහන්සේලා තම රුචිකත්වය අනුව ගහපතී චීවර හෝ පංසුකූලික වස්ත්‍ර හෝ දැරීමට නිදහස ලැබුණේය. මෙම ප්‍රඥප්තින් සමඟ භික්ෂූන් වහන්සේට අගය ඇති නැති සිවුුරු ලැබුණේය. එසේම කවරක් සිවුරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් අනු දක්නා ලද කවර සිවුරු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් නොඅනු දක්නා ලදැයි ගැටලුවක් ඇති විය. එම කරුණු බුදුරදුන් වහන්සේට දන්වන ලද අතර එහිදී සිවුරු වස්ත්‍ර හයක් අනුමාන කළහ.
”අනුජානාමි භික්ඛවෙ. ඛ්චීවරානි, ඛොමං තප්පාසිතං කොසෙය්‍යං කමබලං සාණං භංගං ති”
මෙම ශික්ෂාපදයට අනුව සිවුරු වස්ත්‍ර හය මෙසේය.
1.ඛොමං –කොමු පිළි
2.කප්පාසිකං – කපු පිළි
3.කොසෙය්‍යං –පට පිළි 
4.කමබලං – කම්බිලි 
5.සාණං – හණවැහැරී පිළි 
6. භංගං –මේ පස් නූලෙන් මුසු පිළි
මෙම වස්ත්‍ර වලින් කළ සිවුරු ද ගහපති සිවුරුද, පංසුකූල සිවුරුද වශයෙන් සිවුර වර්ග කිහිපයක් උපන්නේය. එහිදී උද්ගත වූ ගැටලුව වූයේ කවර සිවුරක් දැරීම උචිත ද නොඑසේ නම් යමෙක් සිවුර වර්ග දෙකක් පරිභෝග කිරීම ගැළපේද යන්නයි. ඒ අනුව බුදුන් වහන්සේ වදාළේ යමෙක් ගෘහපති චීවරය ඉවසන්නාහු විසින් පංසුකූල සිවුරු ඉවසන්නටද සුදුසු බවත් ඒ දෙකින්ම සතුටු වීම අනුමත කරන බවත්ය.
සිවුරේ සැකැසීම පිළිබඳව භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ අවධානය යොමුවිය. ඒ අනුව දිනක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ රජගහනුවර සිට දක්ෂිණාගිරිය දක්වා චාරිකාවෙහි වැඩියහ. ඒ අතරතුර මගධ ක්ෂේත්‍රය දුටහ. එහි ස්වභාවය සිවුරෙහි සැකැස්මට ඉතාම යෝග්‍ය වූයෙන් මෙබඳු ලක්ෂණයන්ගෙන් යුක්ත වූ හෙයිනි.
”අද්දසා ඛො භගවා මගධකේඛනහං අචවිබද්ධං පාලිබද්ධං මරියාදබද්ධං සිංඝාටකබද්ධං”
ඒ අනුව මගධ ක්ෂේත්‍රය ඝනරැස් ලියදි බැන්දා වු දිගින් හා පළලින් මහමියර බැන්දා වූ අතරතුර කුඩා මියර බැන්දා වු සතර හන්දි බැන්දා වූ එකක් විය.එය ආනන්ද තෙරුන්ට පෙන්නුවේය. ඒ අනුව සිවුරු කපා මැසීමට මෙසේ උපදෙස් දුන්හ.
“උස්සහසි ත්වං ආනන්ද, භික්ඛුනං එවරූපානි චීවරානි සංවිදහිතුනනි” උසස්හාමි භගවානි “
එසේම සිවුරක තිබිය යුතු විවිධ කොටස් ද තවදුරටත් මෙසේ පැහැදිලි කර ඇත.
”කුසිමපි නාම කරිස්සති, අඩඨකුසිටම්පි නාම කරිස්සති,මණ්ඩලමවි නාම කරිස්සති, අඩඨමණ්ඩලම්පි නාම කරිස්සති, විවට්ටමපි නාම කරිස්සති, අනුවිවට්ටම්පි නාම කරිස්සති, ගී වෙය්‍යකම්පි නාම කරිස්සති, ජඬෙඝය්‍යමකම්පි කරිස්සති, බාහන්තම්පි නාම කරිස්සති”
1 .දීගනුවාව -දිග් අතට ඇති සිවුරෙහි වාටිය 
2. කෙටිනුවාව – පහළට ඇති සිවුරෙහි වාටිය 
3. ලොකුකඩ – සිවුරෙහි ඇති විශාල කොටු 
4. කුඩා කඩ – සිවුරෙහි ඇති කුඩා කොටු 
5. වස් අන්ත – සිවුරෙහි මැද කොටස 
6. ඇළ අතු –වසා අන්තේ දෙපස ඇති කොටස් 
7. ගී වෙය්‍ය – ගෙළ පටි හෙවත් බෙල්ල ආසන්නව සිටින කොටස 
8. ජඩෙගය්‍ය – පාදයේ කෙණ්ඩා මත ගෑවෙන කොටසෙහි පිහිටි පටිය 
9. බාහන්න – නූවා අතු හෙවත් බාහුව මත සිටින කොටස

මෙසේ සිවුර සැකසීමේ අරමුණ කිහිපයක් දැක්විය හැකිය
1. ඡන්නකං – කැබලි වලට කැපීම 
2. සත්ථලුඛං – ආයුධයෙන් කැපු හෙයින් රළු වීම 
3. සමණසාරුප්පං – පැවිද්දන්ට සුදුසු වීම 
4. පච්චත්ථික්‍යාංච අනභිජක්ධිතං පසමිතුරන් විසින් නොපැතීම

මෙම කරුණු සතරින් ගම්‍යමාන වන්නේ සිවුරේ විවිධ කොටස් ඇතිව සකස් කරන ලද්දේ එහි ආරක්ෂාව සඳහා බවයි. කැබලිවලට වෙන් කිරීමෙන් එහි අගය හීන වේ. එමගින් සිවුර පරිහරණය කරන්නාට එහි ඇලීමක් ඇති නොවන අතර අන් අයකුට එයින් ප්‍රයෝජනයක් ගත නොහැකි වේ. සුවපහසු වස්ත්‍රයක් හැදීමෙන් භික්ෂූ ජීවිතයේ අරමුණට බාධා පැමිණේ. ආයුධයකින් කැපවීමෙන් වස්ත්‍රයෙහි සුව පහසුව නැති වීමෙන් එහි හුදෙක්ම රළු බව ඇතිවේ. මේ නිසා වස්ත්‍ර පරිභෝග කරන්නාට ඒ පිළිබඳව ආශාවක් ඇති නොවේ. එහෙයින්ම එම වස්ත්‍රය සියලු දුක් නැති කිරීමෙන් නිවන සාක්ෂාත් කරන භික්ෂුවට ඉතාමත් යෝග්‍යය. මෙය දැරිමෙන් එම ගමන තවදුරටත් වහා අවසන් කළ හැකිය.
භික්ෂූන් වහන්සේලාට බහුල වශයෙන් සිවුරු ලැබෙන්නට විය. මිනිස්සු සිවුරු ගෙන ආරාමවලට පැමිණියහ. එම සිවුරු පිළිගන්නෙකු නොවුයෙන් යළිත් සිවුරු රැගෙන නිවෙස්වලට ගියහ. ඒ නිසා සිවුරු පරිභෝගයන් සමඟ විවිධ තනතුරු ඇති විය. එය හුදෙක්ම සිවුරු පරිභෝගයේ ආරක්ෂාව සඳහා විය. එම විවිධ තනතුරු ස්ථාන හා ඒවායෙහි ස්වභාවය මෙසේ දැක්විය හැකිය.
1. චීවර පටිග්ගාහක
යම් භික්ෂුවක් ඡන්දයෙන් අගතියට නොයන්නේ ද ද්වේශයෙන් අගතියට නොයන්නේද මෝහයෙන් අගතියට නොයන්නේ ද බියෙන් අගතියට නොයන්නේද ගත් නොගත් දෙය දන්නේද එබඳු කරුණු පහකින් යුක්ත භික්ෂුව චීවර පටිග්ගාහක හෙවත් සිවුරු පිළිගන්නකු බවට පැමිණීම අනුකූලය.
2. චීවර නිදහකට
චීවර පටිග්ගාහක භික්ෂුව සිවුරු පිළිගෙන සිවුරු එහිම හැර දාම ගියේය. ඒවා තැන්පත් කිරීමක් නොවුයෙන් සිවුරු තැන්පත් කරන්නෙකු අනුමත කළ අතර ඔහුද කරුණු පහකින් යුක්ත විය යුතුය. ඔහුද ඡන්දයෙන් අගතියට නොයන්නේද ද්වේශයෙන් අගතියට නොයන්නේද, බියෙන් අගතියට නොයන්නේද මෝහයෙන් අගතියට නොයන්නේද තැන්පත් කළ නොකළ දෙය දන්නේද එබඳු වූ භික්ෂුව සිවුරු තැන්පත් කරන තනතුරට සුදුසුය.
3. භාණ්ඩාගාරයක් සම්මත කිරීම
සිවුරු තැන්පත් කරන භික්ෂුවට ඒ සඳහා යෝග්‍ය ස්ථානයක් නොවීය. ඒ නිසා භාරගත් සිවුරු මණ්ඩපවල , රුක් මුල්වල, අගුවල තැන්පත් කළ අතර ඒ නිසා එම සිවුරු වේයන්, මීයන් කෑහ. ඒ නිසා බුදුන් වහන්සේ වෙහෙරක්, අඩ පියසි ගෙයක් හෝ සිවුු ගෙයක් හෝ සඳලු සහිත ගෙයක් හෝ ගුහාවක් හෝ භාණ්ඩාගාරයක් වශයෙන් අනුමත කළහ.
4. භාණ්ඩාගාරික තනතුර
භාණ්ඩාගාරියෙහි සිවුරු ආරක්ෂිත නොවුයෙන් ඡන්ද දෝස භයාදි සතර අගතියට නොපැමිණි රකින නොරකින ලද දේ දන්නා වු භික්ෂුව භාණ්ඩාගාරික තනතුරට පත්විය. සමහර භික්ෂූහු භාණ්ඩාගාරිකයා පහ කළේය.යමෙක් ඔහු පහකරන්නේ ද එම භික්ෂුවට දුකුලා ඇවැත් වේ. මින් පසු ලැබූ සිවුරු බෙදාගන්නටද භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අවකාශ ලබා දුන්හ.
5. චීවර භාජක තනතුර
එසේ භාණ්ඩාගාරයට ලැබුණූ සිවුරු බෙදීම සඳහා සතර අගතියට නොපැමිණි බෙදු නොබෙදු දෙය දන්නා වූ භික්ෂුව ඒ සිවුරු බෙදන්නකු හෙවත් චීවර භාජක තනතුරට සුදුසු බව දැක්වූහ. එකළ භික්ෂූන් වහන්සේලා තමාට ලැබුණු වස්ත්‍ර ගොම හා පඬු වර්ණ මැටියෙන් පඬු පෙවීමෙන් වහා දුර්වර්ණ වූයෙන් සිවුර සඳහා වර්ණයක් නියම කරන්නට සිදු විය. කැබලි එකතු කර සකස් කර ගත් සිවුර එකම පැහැයක් ගැන්වීම සඳහා එකම වර්ණයක් ගැන්වීම සඳහා පඬු පොවනු ලැබේ .සිවුර පඬු පෙවීම සඳහා පඬු වර්ග හයක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අනුමත කර ඇත්තාහ.
“අනුජානාමි භික්ඛවෙ. ඛ් රජනානි, මූල රජනජ ඛන්ධරජනං 
නචරජනං පන්තරජනං,පුපථරජනජ, ඵලරජනං”
එනම්, 1.මුල් පඬු, 2. දඬු පඬු 3.පොතු පඬු 4. කොළ පඬු 54. මල් පඬු 6. ගෙඩි පඬු
එහෙත් ජබ්බග්ගිය භික්ෂූන් වහන්සේලා විවිධ වර්ණයෙන් යුතු සිවුරු පරිභෝග කළ හෙයින් පඬු පෙවීම සඳහා නොගත යුතු වර්ණ ද දැක්වේ.
1.නිල්, 2.දම් 3.කොළ 4. රෝස 5. කළු 6. තද රතු 7. තද කහ
මෙම වර්ණයන් සිවුරු පඬු පෙවීමට භාවිතා නොකරයි.සිවුරේ පැහැය විය යුත්තේ පඬු පැහැයයි. එය වීරාගි බවෙහි සංකේතයයි. සිවුර පඬු පෙවීමත් උපකරණ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ පරිහානියට යෝග්‍ය බව අනුමත කළහ.
1.පඬු පිසින උදුනක් 2. පඬු සැළියක් 3. පඬු කිණිස්සක් 4.පඬු හැන්දක් 5.පඬු කළයක් 6.පඬු ඔරුවක්
ආදිය වරින් වර අනුමත කළහ. මේ නිසා භික්ෂූන් වහන්සේලා පඬු පෙවු මගධ ක්ෂේත්‍රය මෙන් සැකසූ සිවුරු පරිභෝග කළහ.
මෙම පසුබිම යටතේ සිවුරු බහුලව පරිභෝග ද භික්ෂූන් තුළ අල්පේච්ඡ බව නැති වී ගොස් බහුභාණ්ඩ තත්වයට පැමිණියේය. ඒ නිසා සමහර භික්ෂූහු සිවුරු පොදි ඔසවාගත් හිසෙහිද සිවුරු විසි කොට කරෙහිද සිවුරු විසිකොට උකුළෙහි ද තබා ඒ ගමන් කරන භික්ෂූන් විශාලාවෙහි සිටින බව බුදුන් වහන්සේ දුටහ. ඒ නිසා සිවුරු පරිභෝජනයෙහි සීමා තබන්නට සිත් විය. එහෙයින් තුන් සිවුරක් මෙස් අනුමත කළහ.
“අනුජානාමි භික්ඛවෙ නිචීවරං දිග – ණං සංඝාමිං 
එකචචියං උත්තරාසංගං, එකවචියං අන්තරාවාසකං”
මහණෙනි, මම දෙපටක් ඇති සඟල සිවුරුද එක් පටක් ඇති උතුරු සඟළ සිවුරුද, එක් පටක් ඇති අඳනා සිවුරුද අනුදනිමි” යනුවෙන් වදාළහ. මෙය වරදවා වටහාගත් භික්ෂූන් වහන්සේලා එක් තුන් සිවුරකින්ම ආරාමවෙහිද නවතුන් සිවුරකින් ගමෙහිද,අනෙක් තුන් සිවුරකින් නෑමෙහිද යෙදීමෙන් ඔවුන්ගේ අල්පේච්ඡ බව ඉක්මවා ගොස් සංකීර්ණත්වය පැමිණියේය. එහෙයින් අතිරේක සිවුරු දැරීම අනුමත නොකළහ.
එසේම අවස්ථානුකූලව විවිධ වස්ත්‍රයෙන් කළ සිවුරු මෙසේ අනුමත කළහ.
1.අලුත් වස්ත්‍රයෙන් හා වරක් සේදු වස්ත්‍රයෙන් කළ දෙපටක් ඇති සඟල සිවුර 
2.එක් පටක් ඇති උතුර සඟල සිවුර 
3. එක් පටක් ඇති අඳනා සිවුර 
4.පැරණි වස්ත්‍රයෙන් කළ සිවුපටක් ඇති සඟල සිවුර 
5.පැරණි වස්ත්‍රයෙන් කළ දෙපටක් ඇති උතුර සඟළ සිවුර 
6.පැරණි වස්ත්‍රයෙන් කළ දෙපටක් ඇති අඳනා සිවුර 
7.පාංසුකූලයෙහි කැමති පමණ පට ඇති සිවුර 
8.කඩපිලෙන් අවුළා ගත් වස්ත්‍රයෙන් කළ සිවුර එසේම සිවුරෙහි අණ්ඩලීම ක්‍රම කිහිපයක් වශයෙන් දැක්වීය.

1.අග්ගළං – අණ්ඩලිම 
2.තුන්නං – නූලෙන් එල්ලීම 
3.ඔවට්ටිකං – වැට් කොට මැසීම 
4.කණ්ඩුසතං – හෙවත් කෑලිපිට කෑලි ඇල්ලීම 
5.දැළහී කම්මං – දැඩි කිරීම

මෙසේ සිවුරු පරිහරණ කළ අතර එහෙත් ජබ්බග්ගිය භික්ෂූහු විවිධ වර්ණ වලින් යුතු සිවුරුවලට අමතරව විනය නීති ඉක්මවා ගිය වස්ත්‍ර ද දැරූහ. එනම්
1. නොසිඳු දාවලු ඇති සිවුරු දැරීම 
2. දික් දාවලු ඇති සිවුරු දැරීම 
3. මල්කම්කළ දාවලු ඇති සිවුරු දැරීම 
4. පෙණසේ ගෙතු දාවලු ඇති සිවුරු දැරීම 
5. සැට්ට දැරීම 
6. හිස් වෙළුම් දැරීම

මෙහිදි බුදුරජාණන් වහන්සේ පැනවීම වූයේ ඒ සියල්ල දැරීම දුකුලා ඇවැත් වන බවයි.
”න භික්ඛවෙ සබ්බනීලකානි චීවරානි ධාරෙනනබ්බානි . න
සබ්බපීනකානි චීවරානි ධාරෙනබ්බානි. න සබ්බලොහිතකානි චීවරානි ධාරෙනබ්බානි, න සබ්බමඤ්ජෙට්ඨකානි චීවරානි ධාරෙනබ්බානි, න සබ්බ කණහානි චීවරානි ධාරෙත ‘බානි. න සබ්බ මහාරධගරත්තානි චීවරානි ධාරෙතබ්බානි, න සබ්බපමහානාමතේහානි චිවරානි ධාරෙතබ්බපානි, න සබ්බමහානාමතේහානි චිවරානි ධාරෙතබ්බානි, න අච්ඡින්නදසානි චීවරානි ධාරෙ තබ්බානි, න දීසදසානි චීවරානි ධාරෙනබ්බානි. න පුප්ඵදසානි චීවරානි ධාරෙතබ්බානි. න ඵණදසානි චීවරානි ධාරෙතබ්බානි, න කකුචුකං ධාරෙතබ්බං ,නිරීටකං ධාරෙතබ්බානි, න වෙඨනං ධාරෙතබ්බං,යො ධාරෙය්‍ය ආපන්හි දුක්කටස්ස”
මේ ශික්ෂාපදයට අනුව පහත දැක්වෙන සිවුරු නො දැරිය යුතුයි. එනම්
1.සියල්ල නිල්පැහැති සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
2.සියල්ල රන්වන් වූ සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
3.සියල්ල රතු පැහැති සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
4. සියල්ල මදටිය පැහැති සිවුර නො දැරිය යුතුයි 
5. සියල්ල කළු පැහැති සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
6. සියල්ල රන්මෑපිට පැහැති සිවුරු නොදැරිය යුතුයි 
7. සියල්ල මුසුපැහැති සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
8. නොසිඳී දාවලු ඇතිසිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
9. දික් දාවලු ඇති සිවුරු නො දැරිය යුතුයි 
10. මල් දාවලු ඇති සිවුර නො දැරිය යුතුයි 
11ත. පෙණ දාවලු ඇති සිවුර නො දැරිය යුතුයි 
12.අඟිය නො දැරිය යුතියි 
13. සැට්ය නො දැරිය යුතුයි 
14. හිස් වෙළුම් නො දැරිය යුතුයි

යමේ මෙම නො දැරිය යුතු සිවුරු දරන්නේ නම් දුකුලා ඇවැත් සිදුවේ.
සිවුරු පරිහරණ වැදගත් අංගයක් වශයෙන් වැසි සළුව දැක්විය හැකිය. මුල් යුගයේ භික්ෂූන් අතර වැසි සළුව භාවිතා නොවු අතර විශාඛා උපාසිකාවගේ ඉල්ලීම පරිදි අනුමත කළහ. විශාඛාවගේ ඇරයුම මත දානයට වඩින්නට භික්ෂූන් සූදානම් වීමට බොහෝ වේලාවක් ගතවිය. එයට හේතුව වූයේ ජේතවනයට වසින්නා වූ වැස්සෙන් භික්ෂූන්ගේ කය තෙමීමයි. ඉන්පසු භික්ෂූන් වහන්සේලා පසුදින බැහැර කළ සිවුරු ඇතිව කය තෙමූහ. අවසන සිරුරු සිහිල්කොට සුවපත් වු සිරුර ඇති භික්ෂූන් වහන්සේලා තම තමන්ගේ විහාරවලට වැඩියහ. මෙම කාරණය දුටු විශාඛා උපාසිකාව දන් වළදා අවසන් වු බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් වර අට්ක ඉල්ලීය. එයින් එක් වරයක් වූයේ වැසි සළුව පරිහරණ අනුමැතිය ලැබීමයි.
මෙසේ සිවුරු භාවිත සිවුරු ප්‍රයෝජනයට ගත නොහැකි කල්හි ඒවා විවිධ අරමුණූ විෂයෙහි යෙදෙව්වේය
1. දිරාගිය සිවුරුවලින් ඇතිරිලි තනා ගැනීම 
2. දිරාගිය ඇතිලිරි වලින් බිසිඋර තනා ගැනීම 
3. දිරාගිය බිසිඋරවලින් බිමට අතුරන බුමුතුරුණු තනා ගැනීම.
4. දිරාගිය බුමුතුරුණුවලින් පාපිස්නා බිසි තනා ගැනීම 
5. දිරාගිය පාපිස්නාවලින් දුවිලි පිසදමයි
6.පොළොව පිස දැමූ රෙදි කැබලි මැටි හා මිශ්‍රකර බිත්තිවල ආලේප කරයි. මෙසේ විවිධ සංශෝධනවලින් යුක්තව භික්ෂූන් වහන්සේලා භාවිතා චීවරය විවිධාකාර සංවර්ධනය විය. එය භික්ෂූ ජීවිතේ මූලික අරමුණ ආරක්ෂා වන පරිදි අනන්‍යතාවය සුරැකෙන පරිදි විවිධ වෙනස්කම්වලට යොමු විය. නමුත් එය පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට නොවෙනස්ව පැවත එම විශේෂ ලක්ෂණයකි.

සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ

මේ විශ්වයේ යම්තාක් සත්ත්වයෝ ඇත්ද, යම්තාක් භවාග්‍රයන් ඇත්ද ඒ සියල්ලටම වඩා ලෝකයේ අග්‍ර වන්නේත්, ශ්‍රේෂ්ඨ වන්නේත් රහතන් වහන්සේලා ය. සම්බුදු සසුනේ පහළ වූ රහතන් වහන්සේ ගණනින් ප්‍රමාණ කිරීමට නො හැක්කේ ය. ඒ අපගේ ගෞතම සම්බුදුරජාණෝ ජීවමාන කාලයේදීත්, පිරිනිවන් පෑමෙන් පසුවත් ජම්බුද්වීපයේත්, සිරි ලංකා ද්වීපයේත්, දහම්ඝොෂ පැතිරගොස් කෝටි ප්‍රකෝටි ගණනින් මහරහතුන් බිහිවූ සේක. සියලු කෙලෙස් නැසූ, ගුණ ධර්මයන්ගේ පූර්ණත්වයට පත් ඒ මහරහතන් වහන්සේලාගේ ගුණස්කන්ධය කෙසේනම් ප්‍රමාණ කරන්න ද?
ගෞතම බුදුසසුනේ පහළ වූ රහතන් වහන්සේලා ගැන සිහිපත් කරද්දී නිරායාසයෙන්ම අපට සිහිපත් වන මහෝත්තම රහතන් වහන්සේ නමක් වූ "සාරිපුත්ත" මහරහතන් වහන්සේ පිළිබඳවයි.
මින් අසංඛෙයි්‍ය කල්ප ගණනකට පෙර "අනෝමදස්සී" සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ලොව පහළ වී වදාළා. එකල සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ "සරද" නම් ජටිල තාපසයෙකුව සිටියා. හෙතෙමේ පුරා දින සතක් පුරා "අනෝමදස්සී" බුදුරදුන් ප්‍රමුඛ ශ්‍රාවක පිරිසට උපහාර දක්වා මහත්ඵල මහානිශංස කුසල් උපදවා ගත්තා. ගෞතම සම්බුදු රජාණන් වහන්සේ ලොව පහළ වූ කාලයේ ගෞතම සසුනේ අග්‍රශ්‍රාවක බව පිණිස ම පෙර ලද කුසල් බලයද සහිතව බ්‍රාහ්මණ මහාසාර කුලයේ "සාරි" නම් බැමිණියගේ පුතු ලෙස උපත ලැබුවා. තීක්ෂණ ප්‍රඥා මහිමයක් සහිත ඔහු "උපතිස්ස" නම් වුණා. තුරුණු වියට පත් ඔහු තමා මෙන්ම බුදුසසුන අග තනතුරු පිණිස පින් පුරන ලද "කෝලිත" නම් සුහද මිතුරා සමඟ සතුටු වීම පිණිස සැණකෙළියකට ගියා. එහි සියලුදෙනා සතුටු වෙද්දී මේ ප්‍රඥාවන්ත තරුණයින් දෙදෙනා කථා වුණා “පි‍්‍රය මිත්‍රය, හැම දෙනෙකුගේ ම ජීවිත දිරාපත් වී වයසට යනවා. දරුණු රෝගාබාධයන්ට ලක්වෙනවා. කිසිදු භේදයකින් තොරව සියලුදෙනාම මියයනවා. එබඳු ජීවිත සහිතව මේ බොලඳ වූ සතුටුවීම් වලින් ඇති ඵලයක් නැහැ. එනිසා විමුක්තියක් සෙවිය යුතුයි.
ඉන්පසු දෙමිතුරන් විමුක්තියක් සොයා නොයෙක් ශ්‍රමණ තවුසන් සොයා ගියා. අවසානයේ "සංජය" නම් පරිබ්‍රාජකයාගේ ආශ්‍රයේ දී විමුක්ති මඟ සොයමින් වෙහෙසන අතරතුර, එක්තරා දිනයක "උපතිස්ස" තරුණයාට මාවතේ පිඬුපිණිස හැසිරුණු "අස්සජී" මහරහතන් වහන්සේගෙන් සම්බුදු රජුන්ගේ ශ්‍රී සද්ධර්මය සැකෙවින් අසන්නට ලැබුණා.
“යේ ධම්මා හේතුප්පභවා
තේසං හේතු තථාගතෝ ආහ
තේසංඛයෝ නිරෝධෝ
ඒවං වාදී මහා සමණෝ”
“හේතුන්ගෙන් හටගත් යම්තාක් දේ ඇද්ද, එම හේතුන්ද තථාගතයාණෝ අවබෝධ කළ සේක. හේතු නිරුද්ධ වීමෙන් ඒ සියල්ල නිරුද්ධ වී යයි. ඒ මහා ශ්‍රමණයාණෝ මෙබඳු දහමක් පවසයි.” නුවණැති උපතිස්ස තරුණයාට මේ සතරපද ගාථාව අසද්දීම දහම් ඇස පහළ වුණා. කෝලිත මිත්‍රයාටත් සංජය පරිබ්‍රාජක ආරාමයේ ශිෂ්‍ය වූ දෙසියපනහක් පිරිසටත් ඒ දහම පැවසූ උපතිස්ස තරුණයා ඒ පිරිසද කැටුව භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සොයා ගියා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා “පින්වත් මහණෙනි, අර පැමිණෙන පිරිසේ මුලින්ම එන උපතිස්සයන් මාගේ සසුනෙහි සාරිපුත්ත ලෙස සහ ඒ අසලින්ම පැමිණෙන කාලවර්ණ කෝලිතයන් මාගේ අගසව් දෙනම බවට පත්වෙනවා.
දිනක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ හමුවට "දීඝනඛ" නම් තවුසෙක් පැමිණ වේදනාව ගැන දහම් සංවාදයක යෙදුණා. ඒ මොහොතේ සාරිපුත්තයන් වහන්සේ වැඩිසිටියේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අසල පවන් සලමිනුයි. ඒ දෙසුම අවසන් වෙද්දී සාරිපුත්තයන් වහන්සේ සියලු කෙලෙස් නසා උතුම් මහරහතන් වහන්සේ නමක් බවට පත්වුණා. අරහත්වයට පත් වූ සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ භික්ෂු සංඝයා හට ධර්මාවබෝධයට බෙහෙවින් උපකාර සැලසුවා. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වදාළේ “මහණෙනි, මේ සාරිපුත්තයන් දරුවන් වදනා මෑණියන් වගෙයි” “සාරිපුත්තයන් භික්ෂූන් හට දහම් ඇස උපදවා සෝතාපන්න ඵලයේ හික්මීමට අතිශයින්ම දක්ෂයි” කියාය.
භාග්‍යවතුන් වහන්සේ විසින් පෙන්වා වදාළේ මේ බුදුසසුනේ පැවිදිබව ලබන භික්ෂූන් හට මිණුම් දණ්ඩ වන්නේ සාරිපුත්ත, මොග්ගල්ලාන යන රහතුන් දෙනම බවයි.
භික්ෂුවකගේ ජීවිතයට ආදර්ශවත්ම සම්බුදු ශ්‍රාවකයාණෝ ඒ මහරහතුන් දෙනම වහන්සේලා ය. සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ විසින් භික්ෂුව යනු කවරෙක් දැයි මෙසේ පෙන්වා වදාළ සේක.
ඔහු සිල්වත් කෙනෙක් නම්, ඉතා හොඳට සිහිය පවත්වනවා නම්, සිතුවිලි දමනය කර ධ්‍යාන වඩනවා නම්, අප්‍රමාදීව ධර්මයේ හැසිරෙනවා නම්, භාවනාවේ ඇලී වසනවා නම්, සමාධිමත් සිතින් යුතු නම්, හුදෙකලා ජීවිතයෙන් සතුටු වෙයි නම් ඔහු තමයි “භික්ෂුව“ කියා කියන්නේ.
භික්ෂුවකට සුදුසු අල්පේච්ඡ ජීවිතය ගැන සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ විසින් මේ අයුරින් පෙන්වා දී වදාළා.

අල්ලාං සුඛංවා භූඤ්ඡන්තු – න බාළ්හං සුහිතෝ සියා
ඌනෝදරෝ මිතාහාරෝ - සතෝ භික්ඛු පරිබ්බජේ
වළඳන දේ තෙත දෙයක් වෙන්ට පුළුවනි. වේලිච්ච දෙයක් වෙන්ටත් පුළුවනි. පමණ ඉක්මවා ගන්නේ නැහැ. කුසේ ඉඩ තියා ගන්නවා. භික්ෂුවක් වාසය කරන්න ඕන ඒ විදියටයි. ප්‍රමාණයකට දානය අරගෙන නුවණින් යුක්තවම යි.

චත්තාරෝ පඤ්ච ආලෝපේ - අඟුත්වා උදකං පිවේ
අලං රාඝ්‍රවිහාරාය - පහිතත්තස්ස භික්ඛුනෝ
සතර පස් පිඬක් නො වළඳා ඒ වෙනුවට පැන් වළඳන්ට ඕන. නිවනට යොමු කළ සිත් ඇති වීරියවන්ත භික්ෂුවකට ඒක හරි පහසුවක්.

කප්පියං තං චේ ඡාදේති – චීවරං ඉදමත්ථිතං
අලං ථාසුවිහාරාය – පහිතත්තස්ස භික්ඛුනෝ
සිරුරේ වසාගත යුතු තැන් තිබෙනවා. එය වසා ගැනීම පිණිස කැප විදියට ලැබෙන සිවුරක් තිබීම, නිවනට යොමු කළ සිත් ඇති වීරියවන්ත භික්ෂුවට හරී පහසුවක්.

පල්ලංකේන නිසින්නස්ස - ජණ්ණුකේ නාභිවස්සති
අලං ථාසුවිහාරාය – පහිතත්තස්ස භික්ඛුනො
භාවනාවට වාඩි වුණාට පස්සේ දණහිස් දෙක වැස්සට තෙමෙන්නේ නැතිනම්, අන්න ඒ විදියේ කුටියක් වුණත් නිවනට යොමුකළ සිත් ඇති වීරියවන්ත භික්ෂුවට හරි පහසුවක්.
මේ අයුරින් ගෞතම බුදුසසුනේ පැවිදිබව ලැබූ සඟ පිරිසට සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ අප්‍රමාණ මඟපෙන්වීම් කළා. වරක් ශාස්තෘන් වහන්සේ වදාළා. “පින්වත් මහණෙනි, මේ සාරිපුත්තයන් තථාගතයන් වහන්සේ වගේමයි චතුරාර්ය සත්‍යය ධර්මය පවසන්නේ. මේ සියලු සඟ පිරිස අතරේ සාරිපුත්තයන්ගේ ප්‍රඥාව දෙවැනි වන්නේ තථාගතයන් වහන්සේගේ ප්‍රඥාවට පමණයි” කියා.
සාරිපුත්ත හා මොග්ගල්ලාන අගසව් දෙනම වහන්සේලාම භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පෙර පිරිනිවන් පා වදාළා. දිනක් භාග්‍යවතුන් වහන්සේ භික්ෂු සංඝයා අමතා වදාළා, පින්වත් මහණෙනි, සාරිපුත්ත මොග්ගල්ලානයන් නැති මේ සඟ පිරිසේ මට දැන් හිස් බවක් දැනෙන්නේ. මහණෙනි, සාරිපුත්ත මොග්ගල්ලාන දෙනම යම් දිශාවක වැඩසිටියාද ඒ දිශාව ගැන මට අවධානය යොමු කළ යුතු නැහැ. ඒ අයුරින් බුදුසසුන සෝභමානත්වයෙන් බැබළ වූ මහාශ්‍රාවක වූ සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේගේ මේ අවවාදයන් කොතරම් අරුත්බර ද?

උභයෙ නමිදං මරණමේව – නාමරණං පච්ඡාවා පුරේචා
පටිපජ්ජථ මා විනස්සථ – ඛණෝ වෝ මා උපච්චගා
ඉස්සරහිනුත් පිටිපස්සෙනුත් දෙපැත්තෙන්ම තියෙන්නෙ මරණය මිසක් නොමැරී සිටීමක් නොවේ. ඒ නිසා ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයයි පිළිපදින්නට ඕන. වැනසී යන්නට නම් එපා! මේ උතුම් අවස්ථාව මඟ හැරගන්නට ඉඩ දෙන්ට එපා.

නගරං යථා පච්චන්තං - ගුත්තං සන්තර බාහිරං
ඒවං ගෝපේථ අත්තානං - ඛණෝ වෝ මා උපච්චයා
ඛණාත්තාහි සෝචන්ති – නිරයම් හි සමප්පිතා
ජීවිතය ධර්මය තුළින් ආරක්ෂා කරගන්ට ඕන. ඇතුළතිනුත් පිටතිනුත් හොඳින් ආරක්ෂා සංවිධානය කළ නගරයක් වගේයි. මේ උතුම් අවස්ථාව මඟ හැරෙන්ට ඉඩ දෙන්නට එපා. මේ අවස්ථාව අහිමි කරගත්තු බොහෝ දෙනෙක් නිරයේ ඉපදිලා දුක් විඳිනවා.
කෙනෙකුට මේ ලැබූ ජීවිතය ආරක්ෂා කරගන්නට නම් උපකාර වන්නේ ධර්මයේ හැසිරීම පමණ යි. එනම් ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේ ගමන් කිරීම යි. මේ ලෝකයේ ඇති එක සෘජු මඟ ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය යි. එය අමානිවන නම් වූ බිය රහිත දිශාවට යොමු වී පවතින මාර්ගය යි. කාන්තාර ගමනක යන කෙනෙකුට මනාකොට රුක්ෂයන්ගෙන්, පොකුණුවලින්, පලතුරුවලින් සපිරි ක්ෂේම භූමියකට යන මාර්ගය හමුවුණා වගෙයි. ඝෝර සසරේ සුගති දුගති වල හැසිරෙමින් පැමිණ නිවන කරා යන ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගය හමුවීම ඒ නිසාම පිරිනිවන් පෑමට සුූළු මොහොතකට පෙර සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ මේ උතුම් ගාථාව වදාළේ.

සම්පාදේථප්පමාදේන – ඒසා මේ අනුසාසනී
හන්දාහං පරිනිබ්බිස්සං - විප්පමුත්තෝම්හි සබ්බධී
අප්‍රමාදීව ආර්ය අෂ්ඨාංගික මාර්ගයේ ගමන් කරන්න. මට කියන්නට තිබෙන්නේ එපමණයි. සියලු භවයෙන් නිදහස් වුණු මම දැන් පිරිනිවන් පාන්ටයි යන්නේ.
ඒ සොඳුුරු ආර්ය අෂ්ඨාංගික මඟ පුරුදු කොට අමාමහ නිවන් සුව ස්පර්ශ කළ සාරිපුත්ත මහරහතන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ ගණනින් ගුණයෙන් අපරිමිත වූ මහෝත්තමයන් වහන්සේලාටත්, මාර්ගඵල ලාභී ශ්‍රාවක මහා සංඝරත්නයටත් නමස්කාර වේවා.!
නයනා නිල්මිණි
නොපෙණෙන ලෝකය දකින යථාර්තවාදී දහම, බුදු දහමයි.
X